هفته نامه آیینه یزد

مقامات اداری باید خود را پاسخگوی
پرسش‌های اساسی مردم بدانند

عده ای از مسئولان اجرایی که در برابر عملکرد اداری خود توان پاسخگویی ندارند سعی می‌کنند در برابر هر انتقاد و تذکری اظهار نمایند: این انتقاد سازنده نیست یا راه حلی در کنار آن ارائه نشده است.
در این ستون نظر خوانندگان را به معنی و مفهوم لغوی انتقاد و حق آزادی مطبوعات جلب می‌نماید:
«انتقاد یعنی جدا کردن خوب از بد، خرده گرفتن، به گزینی، خرده گیری، شرح معایب یا محاسن شعر یا مقاله یا کتابی یا سنجش اثری ادبی یا هنری بر معیار یا عملی تثبیت شده»1
اصل بیست و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی مشخصاً یکی از مصادیق آزادی بیان را که مطبوعات است مورد توجه قرار داده و مقرر می‌دارد: «نشریات و مطبوعات در بیان مطالب، آزادند مگر آنکه مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشند، تفصیل آن را قانون معین می‌کند.»
قانون اساسی با توجه به اهمیت مطبوعات و نقش برجسته ای که در نشر عقاید و افکار و آگاهی رسانی به مردم دارند، اصل را بر آزادی مطبوعات قرار داده و استثنائاً دو عنوان محدودیت برای آنها قائل شده یکی اینکه مطالب منتشره مغایر موازین و مبانی اسلامی نباشد و. .. به آموزه‌ها و باورهای دینی لطمه وارد ننماید و دیگر اینکه نباید با حقوق عمومی که در واقع نظم عمومی و امنیت جامعه و اخلاق حسنه است مغایر باشد، البته تعیین ضوابط و مصادیق آن به عهده قانون عادی موکول شده است.
در عین حال قانون اساسی برای رعایت آزادی قانونمند مطبوعات و جلوگیری از تنگ نظری و سخت گیری بی مورد در خصوص آزادی مطبوعات، رسیدگی به جرایم مطبوعاتی و در واقع تخلفات آنها از محدوده استثناهای ذکر شده را با حضور هیات منصفه و تاکید بر علنی بودن دادگاه، مقید کرده است. اصل 168 قانون اساسی در این خصوص می‌گوید: «رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی علنی است و با حضور هیات منصفه در محاکم دادگستری صورت می‌گیرد....» 2
در این بخش نظر مسئولی که مدیریت نهاد یا سازمانی را به عهده گرفته و در مقام مسئول اداری انجام وظیفه می‌نماید اما در برابر پرسش مردم که در واقع ولی نعمتان وی هستند خود را پاسخگو نمی‌داند به نکات زیر معطوف می‌دارد.
- فردی که غذایی را می‌خورد و درباره شوری یا ترشی آن اظهار نظر می‌کند.
- انسانی که وقتی لباس دوخته خود را از خیاط تحویل می‌گیرد و از نحوه دوخت لباس خود گله مند است.
- ساکنان کوچه ای که از خاکی و یا آلوده بودن محل زندگیشان شکایت دارند.
- شخصی که ماهها برای انجام یک کار اداری دوندگی نموده اما به نتیجه ای نرسیده است.
- تماشاچیانی که فیلمی را می‌بینند و از موضوع فیلم که اخلاقیات و ارزش‌ها را محترم نشمرده خوششان نمی‌آید.
- مستمعینی که از دروغگویی یا گفتار گوینده ای به دلیل اینکه عفت کلام را رعایت نمی‌کند اظهار تنفر می‌نمایند.
- کسی که مدتهاست بدنبال پرونده ای به محاکم قضایی مراجعه می‌کند و نتیجه ای عاید او نمی‌گردد.
آیا می‌توان به این عده گفت خودتان غذا طبخ کنید، لباس بدوزید، کوچه و محل عبور و مرورتان را پاکیزه و آسفالت نمائید،بروید فیلم بسازید، از انجام کار اداری خود صرف نظر کنید، پشت تریبون قرار بگیرید و برای مردم سخن بگوئید یا در آن جلسه شرکت ننمائید، پشت میز قضاوت بنشینید و در مورد پرونده حکم صادر کنید.یا باید درد دل و مشکلات مردم را شنید و در حل آنها تلاش کرد؟
مردم می‌پرسند عکس العمل مدیران ارشد و اجرایی استان در برابر بعضی از کارمندان و مدیرانی که متهم به سوء استفاده و احیاناً فساد اخلاق و یا گرفتن رشوه و زیرمیزی بودند چه بود؟ پرونده آنان به کجا رسید و در نهایت با متهمان چگونه برخورد شد ؟
بنابراین خبرنگار و روزنامه نگار درخواست های مردم را می‌شنود با آنها مصاحبه می‌کند، خوب و بد و سره را از ناسره جدا می‌کند. شک نیست اگر در مواردی هر منتقد بتواند راه حلی منطقی ارائه دهد مناسب تر و به صواب نزدیک تر است. یا در این زمینه کوشش کند تا نظرات اصلاحی مردم را به سمع و نظر مدیران اداری و اجرایی برساند خبرنگار و روزنامه نگار می‌داند و به او آموخته اند:
«مطبوعات حق دارند نظرات، انتقادات سازنده، پیشنهادها، توضیحات مردم و مسئولین را با رعایت موازین اسلامی و مصالح جامعه درج و به اطلاع عموم برسانند. انتقاد سازنده مشروط به دارابودن منطق و استدلال و پرهیز از توهین، تحقیر و تخریب می‌باشد» 3
هر خبرنگار و روزنامه نگار و صاحب رسانه ای موظف است در بیان و نوشتن هر گونه انتقاد مصالح جامعه را برابر با قانون مدون در نظر بگیرد، ادب و احترام را رعایت کند، از بکاربردن کلمات زشت و سخیف خودداری نماید تا خدای ناکرده به طرف مقابل اهانت نشود اما کلیه مقامات اداری و اجرایی از هر صنف و طبقه و قوای سه گانه شایسته است خود را پاسخگوی پرسش های اساسی و منطقی مردم بدانند و سپاسگزار و شاکر درگاه الهی باشند که آنها را شایسته خدمت برای مردم مومن، صبور‌ و انقلابی قلمداد نموده است.

مدیر مسئول

پی نوشت ها:
1- «فرهنگ معین»، جلد اول، صفحه 365
2- «حقوق جمهوری اسلامی ایران»، دکتر حسین مهرپور، صفحه 61
3- حقوق مطبوعات– فصل سوم