هفته نامه آیینه یزد

بهره وری و جایگاه آن
در دیدار وزیر آموزش و پرورش از یزد

روزها و ساعت‌ها عده‌ای می‌نشینند، برنامه‌ریزی می‌کنند جوانب امر را در نظر می‌گیرند از بیت‌المال برای بهای بلیط و خرج سفر و پرداخت ماموریت و اضافه کار و برگزاری همایش و جلسات سخنرانی هزینه می‌کنند تا معاون وزیر و یا یکی از اعضای هیات دولت باتفاق همراهان به استانی مسافرت و برنامه‌ای را اجرا کنند.
هرچه در تنظیم امور دقت بیشتری صورت ‌گیرد نتیجه‌ای که عاید آن دستگاه اداری و در نتیجه مردم می‌گردد اثر بخش‌تر خواهد بود.
اما گاه اتفاق می‌افتد آنطور که باید و شاید مسئولان در منطقه به وزیر و همراهان مشاوره لازم و صحیح نمی‌دهند و به درستی ارائه طریق نمی‌کنند.
شاید هم نمی‌دانند در میدان اجتماع و سیاست و یا هنگام انجام امور اداری تسلیم شدن و اطاعت بی چون و چرا و محض پذیرفته نیست، دوراندیشی و تعقل و تفکر لازم است. مگر مرکز نشینان از اشتباه و خطا مصون هستند تا هر تصمیمی می‌گیرند و به قول معروف هرگونه اراده می‌کنند باید بدون دلیل انجام شود؟ آن افراد هم انسانهایی هستند که در معرض خطا و اشتباه قرار می‌گیرند. در امور اداری قانون حاکم است بررسی همه جانبه در برنامه‌ریزی‌ها ضروری می‌باشد، احترام متقابل رییس و مرئوس مهمترین ویژگی با عنایت به روشی است که منطبق با اخلاق اسلامی ‌باشد که در گفتار و نوشتار باید رعایت گردد تا در ازای صرف وقت و بیت‌المال دستگاه اداری بهره ببرد و در جهت رشد و تعالی گام بر دارد. عده‌ای حضور خود و انجام وظیفه در اداره و سازمانی را بی‌شباهت به یک فرد مطیع و سالک طریق نمی‌دانند و صحنه کار و اداره و فعالیت را با حلقه مرید و مرادی اشتباه گرفته‌اند خواجه حافظ شیرازی می‌گوید:
به می‌سجاده رنگین کن، ‌گرت پیر مغان گوید
که سالک بی خبر نبود ز راه و رسم منزل‌ها
اگر پیر دلیل در طی مراحل سلوک به تو فرمان دهد: که سجاده (جانماز) را به خلاف ظاهر حکم شرع به «می» آغشته کن بپذیر هر چند که حکمت این دستور را ندانی چه، پیر سالک از آئین و طریقه رهروی نیک آگاه است.1
عده‌ای از مسئولان اجرایی عادت کرده‌اند در جلسات به مدت طولانی سخن بگویند و فرصت اظهار نظر و ارائه طریق -ولو غیر قابل قبول- به دیگران داده نشود روزی که وزیر آموزش و پرورش وارد یزد شد دستورالعملی در نوع خود شگفت انگیز به شرح ذیل صادر و به آموزشگاه‌ها ارسال گردید که بخش‌هایی از آن جهت اطلاع خوانندگان درج می‌گردد.
از: مدیریت آموزش و پرورش. . .
به: کلیه آموزشگاهها
موضوع: همایش بزرگ فرهنگیان
.. . از همکاران محترم: مدیر، معاون یا مربی پرورشی، معاونین آموزشی و نماینده معلمان آن آموزشگاه دعوت می‌شود تا در همایش بزرگ فرهنگیان یزد که با محوریت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با حضور مقام عالی وزارت راس ساعت 8 صبح سه شنبه مورخ 18/11/90 درمحل سالن وحدت واقع در جنب اداره کل آموزش و پرورش استان برگزار می‌شود حضور بهم رسانید. . .
(در ضمن لازم است یک نفر از طرف مدیر به عنوان سرپرست در آموزشگاه مشخص شود). ضمناً برای کلیه شرکت کنندگان در همایش گواهی صادر خواهد شد.2
تعجب آور آنکه آموزشگاه‌هایی که با کادر چهار یا پنج نفری و یا کمتر و بیشتر اداره می‌شوند چگونه مدیران آموزش و پرورش به خود اجازه می‌دهند یک روز کامل تحصیلی مسئوولیت اداره با صدها دانش‌آموز را به عهده یک نفر بگذارند و به اجبار و با دستورالعملی برخلاف ضابطه و قانون به بقیه اعلام می‌کنند بروند و شنونده سخنان وزیر آموزش و پرورش باشند در صورتی که می‌توانستند مطالب را در نشریه «نگاه» که گاه بعضی از صفحاتش به چاپ و درج عکس یا به تمجید و تعریف عده‌ای از مدیران وزارتی پر می‌شود یا به صورت جزوه‌ای جداگانه چاپ نموده و در اختیار فرهنگیان قرار دهند و نهایتاً از هر آموزشگاهی یک نفر برای شرکت در آن جلسه معرفی گردد.
نگارنده به تک تک کارمندان و مدیران همه ادارات آموزش و پرورش احترام می‌گذارد حتی در نامه‌ای بنا به وظیفه فرهنگی صداقت و وظیفه شناسی بعضی از آنان را مطرح نمود اما در این ستون لازم می‌داند نکته‌ای متذکر شود: آموزشگاهها را در یک روز تحصیلی به امید خدا رها کردن، اداره دانش‌آموزان را به عهده یک نفر گذاشتن، صدها نفر را در یک جا جمع کردن و همایش برگزار نمودن تا چه حد مثمر ثمر بوده است به عهده شرکت کنندگانی باید گذاشت که در آن جلسه حضور داشته‌اند ضمناً ایجاد جوی ناخوشایند در محیط آموزش و پرورش نه تنها کارساز نیست بلکه نتیجه‌ای معکوس خواهد داد مثلاً«بعضی از نامه نگاری‌ها، تماس‌های تلفنی تحکم آمیز، و به اصطلاح سین جیم کردن‌های بعضی از معلمان یا مدیران که چرا در آن گرد هم آیی شرکت نکردی؟ یا چرا وسط سخنرانی بهمان و فلان جلسه را ترک کردی؟ یا چرا در این مراسم حضور نداشتی؟ و یا چرا جلو اسمت را امضا نکردی؟» جز ضربه زدن به آموزش و پرورش و فرهنگ غنی یزد اثر مطلوبی عاید جامعه فرهنگی دارالعباده نخواهد داشت بلکه با صراحت باید اعلام نمود با اعمال اینگونه روش‌ها به‌ مقصد مورد دلخواه نخواهیم رسید. بارها آزموده‌ایم که زور و تحمیل و تحکم جواب نداده است بویژه در نظام تعلیم و تربیت.
یکی از سئوالاتی که باید وزیر آموزش و پرورش در یزد پاسخگوی آن می‌بود تعطیل کردن مدارس در روزهای پنجشنبه است.
روزهای پنجشنبه در تمامی استان‌های کشور روز کاری اکثر خانواده‌ها می‌باشد و نه تنها در این روز که بچه‌ها تعطیل هستند والدین در کنار آنها نمی‌باشند بلکه نگران ماندن فرزندان در خانه بدون حضور خودشان هستند و این امر بارها باعث ابراز نگرانی و ناراحتی آنها شده است به طوریکه در خبرها آمده بود در نشست اخیر مدیران کل دفاتر امور زنان و خانواده و استانداریهای کشور (دی ماه امسال) نیز موضوع مورد سئوال بوده و رییس مرکز امور زنان و خانواده رییس جمهوری در این نشست، امکان لغو تعطیلی پنجشنبه‌ها را مطرح کرده است.
همگان می‌دانند بسیاری از صاحب نظران و افراد خبره در امور آموزشی و عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و از همه مهمتر اولیای دانش‌آموزان بارها و با صراحت کامل مخالفت خود را با تعطیلی دانش‌آموزان در روزهای پنجشنبه اعلام نموده‌اند.
قرار بود برای تعطیلی پنجشنبه‌ها در مدارس ابتدایی برنامه‌ای مدون در جهت استفاده از این برنامه از طرف وزارت آموزش و پرورش ابلاغ و اجرا گردد و حتی گفته می‌شد که نگوییم پنجشنبه‌ها تعطیل است بلکه فقط کلاس درس نیست، در حالیکه تاکنون هیچ برنامه‌ای جهت این روز اعلام و عملی نشده و فقط تعطیلی پنجشنبه‌ها اجرا شده است. بیائیم در یک تحقیق میدانی بررسی کنیم آیا در ازای تعطیلی آموزشگاهها در روزهای پنجشنبه به خواسته‌های خود رسیده‌ایم.
از همه مهمتر، فشردگی برنامه دانش‌آموزان در روزهای دیگر هفته و ادامه کلاس درس تا ساعاتی از بعداز ظهر به ‌ویژه در سنین دوره ابتدایی که تا حد زیادی باعث افت کیفی آموزشی و تربیتی دانش‌آموزان شده است.حاصل این اقدام نیست؟
-حدود ده درصد دانش‌آموزان کشور در مدارس غیردولتی به تحصیل اشتغال دارند و هر یک از این آموزشگاهها مشکلات خاص خود را دارند گرچه بعضی از این مدارس رعایت ضوابط و مقررات موجود را نمی‌کنند اما بسیاری از آنها با کمبود نیروی اداری و آموزشی توانمند و بودجه و نقدینگی، داشتن صندلی خالی، و یا نداشتن محل مناسب توان ادامه کار و حل معضلات فراوان خود را ندارند. بعد از سال‌ها پی‌گیری و درخواست‌های مکرر و شرکت در سمینارها و گردهم آیی‌ها و با تلاش عده‌ای از متخصصان و مدیران آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نهایت در مرداد ماه 1387 برای مدت 5 سال قانون مدارس غیردولتی به تصویب نمایندگان مجلس و تایید شورای نگهبان رسید و جهت اجرا ابلاغ گردید اما وزارت آموزش و پرورش با گذشت بیش از 3 سال و نیم قانون مذکور را به مرحله اجرا در نیاورده است.
مقام وزارت سزاوار بود در سفر به یزد در پی شنیدن گزارش موقعیت آموزشی منطقه از سوی مسئولان یزدی حداقل یک ساعت وقت خود را شخصاً ‌صرف می‌کرد تا با متقاضیان ملاقاتی داشته باشد و پاسخ درخواستها و پرسش‌های فرهنگیان را بدهد و از جمله علت عدم اجرای قانون 5 ساله مدارس غیردولتی را که حدود یکسال و نیم مهلت آن باقی مانده است توضیح دهد.
به منظور حسن ختام مقاله و برای اینکه مجدداً بعضی از وبلاگ نویسان و پیام دهندگان با تلفن همراه به تکاپو نیافتند و جملاتی اهانت آمیز نثار نگارنده این سطور ننمایند و از جمله مارک بی‌دینی نزنند بعد از درج مطالبی پیرامون سفر اخیر وزیر آموزش و پرورش به یزد و طرح یکی دو سئوال با تمسک به پانزدهمین آیه شریفه سوره انعام جملاتی از تفسیر نمونه نقل می‌گردد با توضیح اینکه عموم مسلمانان به ویژه (شیعیان) به عصمت و بی‌گناهی پیامبران الهی و ائمه اطهار صلوات ا... علیهم اجمعین اعتقاد دارند و حضرت ختمی مرتبت را مصون از هر خطا و اشتباه و نعوذبالله گناه می‌دانند.
«خداوند به پیامبرش می‌فرماید: بگو من (نیز) اگر نافرمانی پروردگارم کنم از عذاب آن روز بزرگ (رستاخیز) می‌ترسم (ترجمه آیه 15 سوره انعام)
«این دستور الهی که از طریق وحی به پیامبر(ص) نازل شده است می‌گوید: من نیز به نوبه خود احساس مسئولیت می‌کنم و از قوانین الهی به هیچ وجه مستثنی نیستم، من اگر از دستور پروردگار منحرف شوم و راه سازشکاری با مشرکان را بپیمایم و عصیان و نافرمانی او کنم از مجازات آن روز بزرگ ترسان و خائف هستم و در آیه بعد برای اینکه ثابت شود پیامبر (ص) بدون تکیه بر لطف و رحمت خدا کاری نمی‌تواند بکند و هر چه هست به دست اوست و حتی شخص پیغمبر (ص) چشم امیدش را به رحمت پروردگار دوخته و نجات و پیروزی خود را از او می‌طلبد.»3
بنابراین قطعی و طبیعی است که هر انسان به جز 14 معصوم نیازمند به مشورت و استفاده از نظرات ارزشمند دیگران خواهد بود.
مسئولان امر در هر رده‌ای که انجام وظیفه می‌نمایند با توکل به ایزدمنان و اجرای صحیح قانون و خدمت به مردم باید زمینه‌هایی فراهم نمایند تا در برنامه‌ریزی‌ها از تجربیات دیگران نیز بهره کافی ببرند.

مدیر مسئول

پی نوشت:
1- «دیوان خواجه حافظ شیرازی»، بکوشش دکتر خلیل خطیب رهبر، صفحه 2
2- نامه مذکور طی شماره 1/41760-17/11/90 صادر شده است
3- «تفسیر نمونه»، جلد 5، صفحه 169و 173