هفته نامه آیینه یزد

عموم رای دهندگان
در جرم و تقصیر رییس‌جمهور
شریک نیستند

آیت‌ا... موحدی کرمانی در خطبه‌های نمازجمعه 23/1/92 تهران در خصوص انتخابات آینده گفت: اگر خدای ناکرده مردم کوتاهی کنند و امانت را به کسی که شایسته آن نیست بسپارند و او در دوران مسئولیتش قصور و تقصیر کند مردم هم در این جرم و کوتاهی شریکند.» 1
 با همه احترامی که برای خطیب نمازجمعه تهران قایلم بنا دارم در این ستون ضمن رد آن نظر اشاراتی به نحوه انتخاب رییس‌جمهور نمایم: عموم مردم که در محل اخذ رای حاضر می‌شوند و به افراد مورد تایید شورای نگهبان رای می‌دهند نه تنها در جرم و قصور و تقصیر رییس‌قوه مجریه شریک نیستند بلکه به علت احساس مسوولیت و حضور در پای صندوق‌های رای باید مورد تقدیر هم قرار بگیرند.
گاه دیده و شنیده می‌شود سخنرانان از تریبون‌های رسمی و یا در جایگاه نمازجمعه‌ی شهرها و مناطق مختلف اظهار می‌نمایند: رییس جمهوری انتخاب کنید که مطیع رهبری، ‌مشاور رهبری، ولایتمدار، امانتدار، ساده زیست، حافظ بیت‌المال، قانونمدار، ‌عاقل، باهوش و... باشد.
 بدیهی است کاندیداها باید این خصوصیات و صفات را داشته باشند بلکه نگرانی این است که بیان این گفتار برای عده‌ای دست‌آویز می‌شود تا به خیال خود مصداقی پیدا کنند و در مکان‌ها و مواقع مختلف با تجمع غیرقانونی و با سردادن شعارهایی برای تخریب رقیب میدانداری و سوء استفاده و جو جامعه را متشنج کنند.
عده‌ای هم با کنایه به فرد یا چند نفر خاص اشاره می‌کنند و می‌گویند: لازم نیست کاندیدای ریاست جمهوری از روسای جمهور گذشته باشد اگر تجربه و سابقه مدیریت داشته باشد، کافی است بعضی از این هم فراتر می‌روند و به صراحت البته توام با شور و حرارت از بعضی مقامات سابق نام می‌برند که دهها سال حضور فعال و مستمر در انقلاب داشته و یا چند دوره ریاست قوه مجریه و مقننه را عهده دار بوده و تاکنون هم در هیچ دادگاه صالحی محاکمه و محکوم نشده‌اند اما گویندگان مزبور پیش بینی می‌کنند شورای نگهبان صلاحیت آنان را تائید نمی‌کند. تاسف آورتر آنکه با ادبیاتی این شعارها و مفاهیم را به مخاطبان القا می‌کنند که بیان آن، دور از شان یک مسئول یا امام جمعه می‌باشد.
ذکر این نکته ضروری است که به غیر از 14 معصوم و انبیاء الهی صلوات‌ا... علیهم اجمعین همه در معرض خطا و اشتباه هستند و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و قوانین مدنی و کیفری و بازرسی و ذیحسابی در هر یک از این موارد برای کلیه مسئولان و مدیران نهادها و سازمان‌ها راهکار و دستورالعمل مشخصی را ارائه نموده است تا در صورت تخلف با آنها برخورد گردد.
اصل یکصدو پانزدهم قانون اساسی مقرر نموده رییس‌جمهور باید « از میان رجال مذهبی و سیاسی ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور باشد.» لذا تبصره و تکمله‌ای نمی‌توان بدان اضافه کرد عنایت به مطالب زیر موضوع را کاملاً واضح و روشن می‌کند:
«بند 7 ماده 10 لایحه انتخابات ریاست جمهوری مصوب سال 1360، از جمله شرایط داوطلبان ریاست جمهوری را، داشتن حداقل سن 30 سال قرار داده بود که شورای نگهبان اعلام داشت: «… با توجه به اینکه اصل 115 قانون اساسی، در مقام بیان شرایط رئیس جمهور شرایط را احصا کرده و نصاب سنی تعین نشده است و بند 4 اصل 110 ( فعلا بند 9) نیز تایید صلاحیت داوطلبان را از نظر دارا بودن شرایطی که در قانون اساسی آمده به عهده شورای نگهبان گذاشته است به نظر اکثریت اعضای شورای نگهبان مغایر قانون اساسی می‌باشد» در قانون انتخابات سال 1364 نیز که در مواد 35 و 37 شرایطی از قبیل اعتقاد و التزام عملی به قانون اساسی و ولایت فقیه، عدم محرومیت از حقوق اجتماعی و موانعی چون نقش موثر داشتن در تحکیم رژیم سابق، مالکان بزرگ، وابستگان تشکیلاتی به احزاب، سازمان‌ها و گروه‌های غیر قانونی و...ذکر شده بود، شورای نگهبان اعلام داشت:...3- در بند 7 و 8 و 9 ماده 35 و نیز بندهای 1 تا 9 ماده 37 هر چند بعضی شرایط و علل محرومیت به شرایطی مثل حسن سابقه و امانت و تقوی مرتبط می‌باشد لکن علاوه کردن شرایط با در نظر گرفتن موانع در کنار شرایط مصرح در اصل 115 قانون اساسی با اصل مذکور مغایرت دارد.»2
پس از برگزاری انتخابات، ‌کاندیدایی که اکثریت مطلق آرا را به دست آورد و یا در صورت رسیدن به دور دوم آرای بیشتری کسب کرد حکم ریاست جمهوری وی توسط مقام رهبری تنفیذ می‌گردد و رئیس جمهور با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان به شرح زیر سوگند یاد می‌کند و سوگند نامه را امضاء می‌نماید.
بسم الله الرحمن الرحیم
«من به عنوان رئیس جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری و قانون اساسی کشور باشم وهمه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت هائی که برعهده گرفته‌ام به کارگیرم وخود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین واخلاق، پشتیبانی ازحق وگسترش عدالت سازم و از هر گونه خودکامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است حمایت کنم. در حراست از مرزها و استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشور از هیچ اقدامی دریغ نورزم و با استعانت از خداوند و پیروی از پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام قدرتی را که ملت به عنوان امانتی مقدس به من سپرده است همچون امینی پارسا و فداکار نگاهدار باشم و آن را به منتخب ملت پس از خود بسپارم‏‏.»3
شورای نگهبان پس از استعلام از نهادها و سازمان‌ها‌ی ذی ربط و اعمال نظارت استصوابی، بنا به گفته آیت‌ا... مومن با خبرگزاری ایلنا «اگر بوی انحراف از کسی احساس کنند، بدون شک و شبهه‌ او را رد صلاحیت خواهند کرد و نظارت در شورای نگهبان بر انتخابات و صلاحیت کاندیداها بسیار با دقت انجام می‌شود.»4
«قانون انتخاب ریاست‌جمهوری به شورای نگهبان اجازه داده که حتی پس از گذشت مهلت قانونی چنانچه مدارکی دال بر عدم صلاحیت کاندیداها به دست آمد، می‌تواند در مورد صلاحیت بررسی نموده و نظر خود را بر عدم صلاحیت کاندیدا به وزارت کشور اعلام کند و وزارت کشور مکلف است مراتب را به اطلاع عموم برساند.»5
بنابراین چنین استنباط می‌گردد همه کاندیداهایی که در سه دهه اخیر از سوی شورای نگهبان مورد تایید قرار گرفته‌اند کلیه شرایط مندرج در قانون اساسی را داشته‌اند. گذشته از عملکرد بعدی آنها که بر اساس اعتقاد ما مسلمانان به ذره ذره اعمال خوب و بد افراد در درگاه با عظمت الهی رسیدگی می‌گردد و پاداش و کیفر داده می‌شوند علاوه بر آن باید برابر اصول قانون اساسی و قوانین مصوب با آنها برخورد گردد و در برابر مردم نیز پاسخگو باشند.
 در این صورت مشخص می‌گردد تمامی رای دهندگان به عنوان ایرانیان وظیفه شناس اعم از هر دین و مذهب و قوم و دسته و طایفه دلسوزانه عمل کرده و همین که به عرصه انتخابات وارد شده و به ندای مسئولان جامعه لبیک گفته و به هر یک از کاندیداهای معرفی شده رای داده باشند بدون شک باید مورد تقدیر و تحسین قرار بگیرند و به طور قطع در هیچ یک از کارهای خلاف و نامناسب رییس‌جمهور شریک نیستند. طبیعی است هر رای دهنده بر اساس شناخت خود و یا در صورتی که صلاح بداند با مراجعه به کسانی که مورد وثوق وی هستند سعی می‌کند «اصلح» را انتخاب کند یعنی انتخاب بین بد و خوب و یا صالح و فاسد نیست بلکه برگزیدن بین خوب و خوب‌‌تر و یا صالح و اصلح مطرح و مورد نظر است. یا به عبارتی کسی که آرای بیشتری کسب نمود اصلح به تکیه زدن بر صندلی ریاست جمهوری می‌باشد
مردم‌، محققان و در نهایت آیندگان که تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران را مطالعه خواهند کرد به جز آن عده از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که وظایف قانونی و نظارتی خود را با دقت و صحت انجام نداده‌ و مسئول و مقصر می‌باشند دیگر چه افرادی را در رفتار و نتیجه عملکرد رییس دولت شریک می‌دانند؟
قبلاً ‌نظر خوانندگان آیینه را به اظهار نظر یکی از نمایندگان درباره احمدی نژاد جلب می‌نماید:
«علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس به مهر گفت: «اولین نقطه ضعف محمود احمدی‌نژاد، تصور نادرست از مقام ریاست‌جمهوری است، به این معنا که رئیس‌جمهور مجری سیاست‌های کلی نظام و مصوبات مجلس است نه نظرات شخصی. وی به تبعیض بین قوانین نزد رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: احمدی‌نژاد قوانین را به میل خود اجرا می‌کند. او به صراحت اعلام کرد قانونی را که خودم منطبق بر قانون اساسی تشخیص بدهم، اجرا می‌کنم وگرنه اجرا نمی‌کنم. احمدی‌نژاد از افراد مطیع به جای افراد کارآمد استفاده کرد و نتیجه این شد که نخبگان و شایستگان به حاشیه رفتند به‌طوری که اکثر مدیران اجرایی او دوستان قدیمی وی هستند. مطهری مسئله لجاجت را نقطه ضعف مهم احمدی‌نژاد دانست و گفت:‌این امر از جمله در استیضاح کردان، شیخ‌الاسلامی یا عزل منوچهر متکی ظهور کرد. همه این موارد با تدبیر قابل حل بود اما به خاطر لجاجت وی، به آنها آسیب زد. وی به وجود توهم توطئه در نزد احمدی‌نژاد اشاره کرد و گفت: این مسئله به گونه‌ای است که رئیس‌جمهور معتقد است قوه قضائیه و مقننه و شخصیت‌هایی مثل آقای هاشمی علیه ایشان توطئه می‌کنند در حالی که در عالم واقعیت اینطور نیست. نماینده مردم تهران به مسئله دفاع از تخلفات نزدیکان توسط رئیس‌جمهور پرداخت و گفت: در مبارزه با مفاسد اقتصادی، احمدی‌نژاد اعلام کرد کابینه خط قرمز است و این برای یک رئیس‌جمهور نقطه ضعف محسوب می‌شود.مطهری نپذیرفتن اشتباه و خودداری از عذرخواهی را نقطه ضعف دیگر احمدی‌نژاد دانست و اظهار داشت: حتی یک مورد سراغ نداریم که او اشتباه دولت خود را پذیرفته و از مردم عذرخواهی کرده باشد. همیشه دولت خود را پاک‌ترین و کارآمدترین و سایر«ترین»ها در طول تاریخ معرفی کرده است. نماینده مجلس به برخی گرایش‌های فکری احمدی‌نژاد اشاره کرد و گفت: گرایش‌های فکری نادرست، نقطه ضعف دیگر اوست، مانند ترویج تز مکتب ایران به جای مکتب اسلام، یا برداشت غلط از وحدت ادیان به‌طوری که می‌گوید اسلام چیزی جز آزادی و توحید و عدالت و عشق و محبت به همه انسان‌ها نیست و مرزی میان اسلام و سایر ادیان وجود ندارد، در نتیجه بسیاری از احکام اسلام ساقط می‌شود. مطهری در پایان تصریح کرد: اینها ضعف‌هایی است که نباید رئیس‌جمهور بعدی داشته باشد و این امر در همکاران او نیز نمود خواهد داشت.» 6
آن عده از نویسندگان، دارندگان تریبون‌های رسمی، عالمان، صاحبان منابر، کارشناسان و فعالان سیاسی و در نهایت مدیران و مسئولانی که به موقع ننوشتند، انتقاد ننمودند، ‌تذکر ندادند، معترض نشدند، ‌سکوت را ترجیح دادند و یا با تاسی از جمله «المامور معذور» روزگار گذراندند هر دسته به سهم خویش در رفتار و کردار دولتمردان شریک هستند و مردم به صرف رای دادن در تخلفات رخ داده شریک نیستند.
 حسن ختام مقاله به درج بخشی از فرمایش مولای متقیان حضرت علی (ع) اختصاص می‌یابد که فرمودند:
«از خدا بترسید، و تقوا پیشه کنید زیرا شما در پیشگاه خداوند، مسئول بندگان خدا و شهرها و خانه‏ها و حیوانات هستید خدا را اطاعت کنید و از فرمان خدا سر باز نزنید، اگر خیری دیدید برگزینید، و اگر شر و بدی دیدید از آن دوری کنید.»7

مدیر مسئول

پی نوشت ها:
1- اکثر روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها از جمله خبرگزاری مهر
2- «مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، دکتر حسین مهرپور، چاپ 1387، صفحه 285
3-اصل 120 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
4-روزنامه آرمان، مورخ 24/1/92، صفحه 3، نقل از خبرگزاری ایلنا –
5-«مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، دکتر حسین مهرپور، چاپ 1387، صفحه 293
 6- روزنامه تهران امروز، مورخ 19/1/92
7- «نهج البلاغه»، ترجمه محمد دشتی (ره)، خطبه 167