هفته نامه آیینه یزد

تفاوت عملکرد نخستین استاندار یزد
با رییس دولت دهم

«عزل وزرا از اختیارات رئیس جمهور است اما احمدی نژاد نشان داده نمی‌تواند بدون برکناری‌های دنباله‌دار، به زندگی سیاسی خود ادامه دهد؛ هر چند دولت در برابر خیل انتقادات در تغییر وزرا، معتقد بود که هیات دولت مثل یک تیم فوتبال است که مربی یعنی رئیس دولت‌، می‌تواند ترکیبش را برای مسابقه عوض کند.
- اولین وزیر برکنار شده دولت اول محمود احمدی نژاد، پرویز کاظمی وزیر وقت رفاه بود. اعلام شد، به عهدنامه‌ای که احمدی نژاد در بدو تشکیل دولت از وزرا گرفته بود، عمل نکرده و لذا کنار گذاشته می‌شود.
- علیرضا طهماسبی به این خاطر برکنار شد که افراد معرفی شده از طرف اطرافیان احمدی‌نژاد را در وزارتخانه تحت مدیریتش منصوب نکرد.
- محمد ناظمی اردکانی اولین وزیر تعاون در سال 1385 کنار گذاشته شد.
- داوود دانش جعفری، وزیر اقتصاد به این دلیل برکنار شد که امر و نهی‌های احمدی‌نژاد در امور اقتصادی را غیرعلمی و خانمانسوز می‌دانست.
- علت برکناری محمود فرشیدی مقاومت او در اجرای مصوبه دولت برای در اختیار قرار دادن امکانات وزارت آموزش و پرورش به دانشگاه پیام نور بوده است.
- پس از برکناری سید کاظم وزیری هامانه‌زاده، غلامحسین نوذری طی حکمی در سال 86 برکنار شد.
- غلامحسین محسنی اژه‌ای در نخستین سال ریاست جمهوری احمدی‌نژاد برای تصدی وزارت اطلاعات از مجلس رأی اعتماد گرفت و تنها چند روز باقی مانده به پایان دولت نهم از کار برکنار شد.
- مصطفی پور محمدی وزیر کشور در اردیبهشت 1387 از این مقام برکنار شد. 
- منوچهر متکی وزیر پیشین امور خارجه ایران در بیست و دوم آذر ماه 1389 در حالی که به منظور ابلاغ پیام محمود احمدی نژاد در سنگال به سر می‌برد در آن کشور بر کنار شد.
- احمدی نژاد در آخرین ماه‌های دولتش به دلیل ادغام وزارت خانه‌های مسکن و شهرسازی و ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات محمد تقی پور وزیر ارتباطات را برکنار کرد.
- علت اصلی برکناری نخستین وزیر بهداشت زن مقاومت دستجردی برای تعویض باقر لاریجانی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران و نیز تکذیب خبر تخصیص ارز بخش دارو از جانب رئیس جمهور بود.
- برکناری علی احمدی وزیر آموزش و پرورش گرچه در دولت احمدی‌نژاد داستان جالبی است اما نحوه برکناری وزیر آموزش و پرورش یک کشور آنهم 34 سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ماجرای غم انگیزی است که در تاریخ فرهنگ این مرز و بوم ثبت و ضبط خواهد شد!!.
علیرضا علی احمدی برکناری خود را اینگونه روایت کرده است: زمانی که دولت نهم در حال پایان بود و می‌خواستند دولت دهم و کابینه‌اش را تشکیل بدهند، بین دو نماز به آقای احمدی‌نژاد گفتم بهتر است این افراد که گزینه فعلی دولت بود در کابینه نباشند، چرا که هزینه‌هایی برای دولت ایجاد خواهد کرد اما بین دو نماز آقای احمدی‌نژاد پرسید، ذکرت را گفتی، گفتم بله، گفت شما دیگر در کابینه نباشید.!!»1
اکنون برمی‌گردیم به ابتدای انقلاب و داستانی از اولین استاندار یزد که در این مقاله نظر خوانندگان را به موضوع تغییر یا برکناری یکی از مدیران یزد جلب می‌نماید:
«با تایید و درخواست آیت‌ا... شهید صدوقی مرحوم غلامرضا دبیران به عنوان نخستین استاندار پس از انقلاب اسلامی در یزد انتخاب و از اسفندماه 1357 تا اواخر مهرماه 1358 که از سمت خود کناره گیری کرد به عنوان استاندار یزد خدمت نمود. شادروان دبیران پیش از انقلاب در سمت هایی همچون رییس دفتر رمز و محرمانه نخست‌وزیر«دکتر محمد مصدق» شهردار مشهد، شهردار شیراز، ‌فرمانداری کل یزد،(در سال‌های 1347تا 1349) ‌شهردار اهواز، ‌فرماندار سمنان و. .. خدمت کرده بود... از غلامرضا دبیران علیرغم مسئولیت‌های اداری ایشان، ‌آثار زیادی بجا مانده است...تالیف دیوان حافظ بخط نستعلیق، نوشتن 15 جزء از قرآن کریم بخط نسخ، ‌ترجمه نهج‌البلاغه، ترجمه قصیده‌ای در وصف حضرت رسول و تنظیم به نظم فارسی، ‌ترجمه منظوم فرمان مالک اشتر، ترجمه الفیه ابن مالک، ‌ترجمه منظومه قصیده لامیه «وصف پیامبرگرامی اسلام (ص) توسط حضرت ابوطالب» ترجمه اصول فقه و دعاهای کمیل، توسل، امین ا... و افتتاح. .. بخشی از آثار وی است...«دبیران» احترام خاصی برای آیت‌ا... کاشانی قائل بود. ایشان در شعری نقش آیت‌ا... کاشانی را در ملی شدن صنعت نفت ذکر و ثبت کرده است و به آیت‌ا... کاشانی و دکتر مصدق احترام می‌گذاشت...پیش از انقلاب، در اسناد ساواک آمده است که دبیران به علما گفته است صحیح است که من از حکومت حکم گرفته‌ام ولی شما باید حکم مرا را تنفیذ کنید! پس از اظهار این سخنان و ثبت آنها در اسناد ساواک، ‌و بعد از فرمانداری کل یزد، استانداری خراسان را به وی ندادند!»2
نگارنده از زمان فرمانداری کل دبیران مختصری با وی آشنا و در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی در جریان معرفی و صدور حکم وی به عنوان استاندار یزد بودم.
از شهید آیت‌ا... صدوقی دستوری صادر شده بود تا همراه با حجه الاسلام والمسلمین شیخ محمدعلی صدوقی امام جمعه فقید یزد و چند نفر دیگر، کمیته انقلاب اسلامی یزد را تشکیل داده و آن را اداره ‌نمائیم.
روزی «دبیران» تلفنی اطلاع داد بیا در جلسه‌ای شرکت کن می‌خواهم موضوعی را مطرح کنم. عصر همان روز به خانه مسکونی استاندار یزد رفتم و او را بسیار ناراحت و برآشفته دیدم.
دبیران گفت: سلطان زاده! امروز به شهرستان میبد رفته بودم عده‌ای تظاهرات می‌کردند و می‌خواستند تریبون محل سخنرانی را بردارند و می‌گفتند باید آقای. ...برکنار شود. به هر ترتیب جلسه را به اتمام رساندم و حالا نمی‌دانم چه باید کرد؟ ضمن اینکه در حال حاضر صلاح نمی‌دانم فلانی برکنار شود. به ایشان گفتم شب می‌روم با حاجی آقا (شهید آیت‌ا... صدوقی) صحبت می‌کنم. بعد از نماز مغرب و عشاء به منزل سومین شهید محراب رفتم و موضوع را مطرح و از آن بزرگوار درخواست کردم نامه‌ای بنویسید یا پیغامی بدهید تا آیت‌ا...اعرافی امام جمعه شهرستان میبد وساطت و مساله را حل کند گفتند بعید می‌دانم قضیه حل شود نامه‌ای هم نمی‌نویسم. سال‌ها آشنایی و رفت و آمد با روحانیت و شرکت در جلسات مذهبی و فعالیت در مسیر پیروزی نهضت و انقلاب به نویسنده این فرصت را می‌داد که نظر خود را در اینگونه موارد اظهار و حتی به مناسبت‌هایی با ارائه شواهد و تحلیل، موضوع را پیگیری نمایم. گفتم حاجی آقا صدوقی شما دستور بدهید آقای مناقب نامه را بنویسند و جنابعالی امضاء فرمائید.
شهید صدوقی لبخند زدند و با اشاره به مرحوم حجه‌الاسلام والمسلمین مناقب که داماد ایشان و از گویندگان و خطبای معروف و مطلع یزد و مسلط بر ادبیات عرب بود گفتند: بنویس، مشروط بر آنکه سلطان زاده نامه را ببرد تا حاج آقا روح ا...خاتمی تایید کنند.
شادروان مناقب نامه‌ای بدین شرح نوشت:
بسمه تعالی
حضرت حجه الاسلام والمسلمین آقای محمد ابراهیم اعرافی دام عزه
امید است وجود مبارک بسلامت و در پناه حضرت بقیت ا... (عج) موفق باشید باری خواهشمنداست لطف فرموده نسبت به آقای. ... دو ماهی مماشات فرمائید اگر آنطور که صلاح مسلمین است عمل نکرد آن موقع برکنار شود انشاء ا... در حفظ وحدت مسلمین بیش از پیش موفق باشید.
والسلام علیکم و رحمه ا... و برکاته - محمد الصدوقی- امضاء- 18/1/58.
نامه را گرفتم و فردای آن روز در شهرستان اردکان خدمت آیه ا... روح ا... خاتمی رسیدم.
آیت‌ا... خاتمی از نوشتن نامه خودداری کردند. وقتی با اصرار حقیر روبرو شدند مطالبی را به شوخی درباره پافشاری نگارنده بیان کردند و در نهایت قرار شد به اتفاق حجه الاسلام والمسلمین شیخ علی بهجتی که در مسائل حوزوی یار و یاور و همگام ایشان بود به میبد برویم و نظر آیت‌ا... محمد ابراهیم اعرافی را جویا شویم از شهرستان اردکان به میبد آمدم نزد آیت‌ا...اعرافی رفتم. ایشان علاوه بر فعالیت‌های سیاسی و خدمات ارزنده در مسیر پیشبرد انقلاب و موقعیت‌های علمی و فقهی،‌ انسانی ساده زیست بود. وقتی ماجرا را گفتم فرمود: سلطان‌زاده، این قدر به خود زحمت دادی تا کارگزاری ابقاء شود و توضیحاتی ارائه کرد و ذیل نامه نوشتند:
باسمه تعالی
در اظهار الطاف کمال امتنان توسط. .. سلطان‌زاده و همواره اوامر حضرتعالی و آقای استاندار مورد اطاعت بوده و خواهد بود البته چنانچه تماسی شد نصیحت می‌شود والسلام علیکم- امضاء
از منزل آیت‌ا...اعرافی بیرون آمدیم کنار کوچه ایستادیم مرحوم بهجتی ذیل نامه نوشت: با توجه به مذاکراتی که با جناب آقای خاتمی شده مراتب مورد موافقت ایشان قرار گرفت و دو نفری زیرنامه را امضاء کردیم.
این بود ماجرایی در جهت تثبیت مدیریت‌ها و تلاش برای حفظ موقعیت یک مدیر میانی در سال 1358 و دیگری شرح ماجرایی در سال‌های اخیر که با یک اشاره نه تنها وزیر یک وزارتخانه بلکه مسئولان چندین وزارتخانه و موسسات بزرگ دولتی برکنار می‌شوند.

 مدیر مسئول

پی نوشت‌ها :
1- سایت شفاف
2- ماهنامه تدبیر آینده – شماره چهارم