هفته نامه آیینه یزد

بخشی از مصاحبه رییس کل دادگستری و تذکاری مشفقانه

روز یکشنبه 2/4/92 نشستی با حضور چند نفر از قضات استان و عده‌ای از مدیران مسئول نشریات و خبرنگاران و نمایندگان خبرگزاری‌ها تشکیل گردید. رییس دادگستری استان یزد ضمن ارائه گزارشی به سئوالات تعدادی از حاضران پاسخ گفت. مدیرمسئول آیینه یزد در آن جلسه پرسید: یکی از وظایف مهم قوه قضاییه پیش‌گیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین است»(1) آیا قوه قضاییه در سال‌های اخیر در این زمینه موفق بوده است؟
رییس دادگستری ضمن اظهار مطالبی از جمله اینکه « باید نیمه پر لیوان را دید، دیدمان منفی و در تاریکی نباشد و نیمه خالی لیوان را نباید ببینیم و با تکرار دوازده، یا سیزده بار نظیر همین عبارات نتیجه گرفت که در نهایت موفق عمل شده است.
هفت سال پیش که ورودی پرونده‌ها در دادگستری‌های کشور حدود هشت میلیون بود آیت‌ا... هاشمی شاهرودی رییس قوه قضاییه در این‌باره گفت:«این تعداد پرونده در یکسال برای یک کشور 70 میلیونی بسیار زیاد است بارها گفته‌ام در کشورهایی که جمعیت آنها از ما بیشتر بوده و گردش مسائل اقتصادیشان نیز از ما بیشتر است این تعداد پرونده را ندارند. وجود 8 میلیون پرونده در یک سال نشان دهنده ایجاد 8 میلیون دعوا در امور مختلف است و نشان دهنده این است که ویروس‌هایی چون ظلم، تجاوز، اختلاف و دعوا در جامعه زیاد است و این مسئله نیازمند قرنطینه، جلوگیری، پیشگیری و ارائه راهکارهای بهداشتی دارد.
وی با تاکید بر این که مبارزه با مفاسد اقتصادی دارای یک مبنای درست و صحیح است، گفت: نباید از آن به صورت شعاری سوء استفاده کنیم بلکه باید آن را به صورت علمی مطرح کرد. همچنین نباید مبارزه با مفاسد اقتصادی را سیاسی کرد. مبارزه با همه انواع مفاسد از جمله اداری، اجتماعی و سیاسی باید عادلانه و عالمانه و با این منطق که بهداشت مقدم بر درمان است باشد... آیت‌ا... امینی در خطبه‌های نماز جمعه قم با تبریک هفته قوه قضاییه گفت:. ..مردم باید امنیت را به صورت عملی مشاهده کنند و آنها به گزارش و شعار مسوولان نیاز ندارند. وی اظهار داشت: اگر مردم شاهد کاهش قاچاق معتادان مواد مخدر، حیف و میل بیت المال و مقابله جدی با اراذل و اوباش باشند مطمئن می‌شوند که مسوولان برای اجرای امنیت تلاش کرده‌اند. خطیب جمعه قم همچنین گفت اگر مردم بخواهند یک هفته به جایی دیگر از کشور مسافرت کنند نباید دغدغه سرقت خانه خود را داشته باشند... وی گفت: وقتی یک پرونده در دست اجرا می‌باشد برخی افراد و جناح‌ها با پادر میانی و توصیه اجازه نمی‌دهند قضات کار خود را بخوبی انجام دهند. وی افزود: این اقدامات باعث تضعیف قوه قضائیه و بدبینی مردم به مسوولان نظام خواهد شد.»(2)
بعد از گذشت 5 سال از اظهار نظرهای مذکور یکی از مسئولان قوه قضاییه در سال جاری هنگام مسافرت به یزد گزارش می‌دهد:
« نرخ رشد جرایم متأسفانه روز بروز در حال افزایش است، در سال گذشته یک میلیون و پانصد هزار نفر به خاطر جرایم مختلف در کشور دستگیر شدند که ششصد هزار نفر آنها در زندان به سر می‌برند...
نرخ رشد جهانی جرایم پنج درصد است در حالیکه جرایم در ایران بیشتر از آمار جهانی رشد دارد... سالانه بیش از 11 تا 13 میلیون پرونده در دستگاه قضایی تشکیل و رسیدگی می‌شود.»(3)
اخیراً ‌نیز به علت وجود مشکلات عدیده اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان از طرف آیت ا... صادق لاریجانی ریاست قوه قضایه صادر و ابلاغ گردید.
«در شریعت اسلام حبس، نگهداشتن انسان در جایی تنگ نیست بلکه تعویق شخص و جلوگیری او از تصرف آزادی می‌باشد که واجب است از شکنجه و آزار بدور باشد مولای متقیان حضرت علی (ع) در مورد ابن ملجم جنایتکار سفارش کرد این اسیر را حبس کنید و خوراکش دهید و او را زیبا نگهدارید»(4)
«غلامحسین اسماعیلی رییس سازمان زندان‌های کشور بودجه این سازمان را بسیار اندک دانست و گفت: بودجه سال 90 تنها پنجاه درصد از هزینه‌های جاری ما را تامین می‌کند و در حوزه عمرانی فقط بیست درصد تامین شده است ضمناً اغلب خانواده‌های زندانیان نیز به نان شب محتاج هستند. امیرحسین رحیمی سخنگوی کمیسیون حقوقی اظهار می‌دارد: هیچ گاه بودجه مناسبی برای بازسازی و توسعه زندان‌ها در اختیار سازمان زندان‌ها قرار نگرفته است در حالی که جمعیت کیفری به شدت افزایش یافته است. وقتی در زندانی که ظرفیت آن 200 نفر است 500 زندانی جا داده می‌شود... زندانیانی که خلاف ساده و سطحی داشته‌اند در کنار زندانی‌هایی که مرتکب خلاف‌های سنگین شده‌اند قرار بگیرند و تفکیکی به مناسبت جرم صورت نگیرد این مساله بسیار خطرناک است...
نماینده ولی فقیه در اصفهان می‌گوید: وضعیت زندان اصفهان هم اکنون در شرایط مطلوبی نیست و لازم است در ساخت مجموعه‌های جدید و استفاده از تمامی امکانات در برطرف کردن این معضل اقدامات سریعی انجام گیرد.... معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه گفت: آمار ارتکاب جرم در ایران روند رو به افزایشی پیدا کرده است.... افزایش جمعیت مجرمین در وضعیت زندان‌ها نگران کننده است.... کف خوابی، خوابیدن دو یا سه نفر بر روی یک تخت، خوابیدن نوبتی، ‌خواب در راهروها و خواب در پاگردهای پله‌ها امری طبیعی در زندان‌های کشور است... مصطفی پور محمدی رییس سازمان بازرسی کل کشور گفت: ما به ضعف‌ها واقفیم و نقایص را تذکر داده‌ایم. به گزارش خانه ملت پور محمدی ادامه داد: اشکالات عمده‌ای در زندان‌ها وجود دارد و کمبود ظرفیت از جمله آنهاست و اکنون زندان‌ها چهار برابر ظرفیت در خود زندانی دارند و شصت درصد زندانیان ما مواد مخدری هستند. ...»5
«نماینده مردم اردکان با تقدیر از زحمات زندانبانان و مسئولان زندان‌های استان گفت:. ..هنگام پیروزی انقلاب اسلامی یزد تنها 11 زندانی داشته و امروز این رقم به بیش از 3000 نفر رسیده است(هم اکنون حدود3400 نفر) که هیچ تناسبی با رشد جمعیت و نام نیک یزدی‌ها ندارد؛ وی خواستار ریشه یابی این موضوع از طرف مسئولان اجرایی و قضائی استان شد و مقابله با آن را وظیفه همگانی دانست.»
گاه در جلسات مصاحبه بعضی از مسئولان مطالبی بیان می‌کنند که خوانندگان و شنوندگان را به تعجب وامی‌دارد. چهارسال پیش رییس دادگستری یزد در جواب سئوال خبرنگاری که پرسید :
«چرا مجوز برای معترضین صادر نمی‌شود که در محلی تجمع نمایند و نظریات خود را اعلام کنند. رییس دادگستری بعد از چند بار پرسش و پاسخ در این زمینه گفت اگر اجازه نمی‌دهند مردم نباید تجمع کنند و با عذرخواهی از خانم‌های حاضر در آن مصاحبه اخذ مجوز و عدم صدور اجازه راهپیمایی و تجمع را همانند موضوع ازدواج و رفتن به خواستگاری عنوان نمود گفت اگر خانمی به فردی بگوید من زن شما نمی‌شوم. ...اصرار طرف مقابل دیگر موثر نخواهد بود و موضوع تمام شده تلقی می‌گردد و بدنبال آن اظهار کرد گرچه این قیاس مع الفارق است !!...
در صورتیکه قانون اساسی و قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی «تشکیل اجتماعات و راهپیمائیها، بدون حمل سلاح، به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد را آزاد دانسته و در قانون اساسی لزوم کسب اجازه قبلی برای تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمائیها ذکر نشده است....»6
در مصاحبه اخیر، رییس دادگستری استان نیز چند بار این جمله را تکرار کرد: «ما الان حدود چهار صد، پانصد نفر دزد در زندان یزد داریم اگر قفل زندان را باز کنیم و رهایشان کنیم آن وقت می‌فهمید امنیت هست یا نیست،...»
بطور قطع هر انسان آزاده نگران و ناراحت می‌باشد وقتی می‌بیند عده‌ای در زندان هستند، چه بسا زنان و شوهرانی که به علت زندانی بودن نه تنها روزها، ‌هفته‌ها، ماه‌ها بلکه سال‌ها از همسر و فرزند خود بدور هستند یا جوانانی به علل گوناگون در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار گرفته و زندانی شده‌اند یا فرزندانی که سرپرست و نان آور خانواده‌اشان بدلایل گوناگون و به علت خلاف‌هایی که از آنها سر زده بدون سرپرست مانده‌اند گرچه همگی این عده به حق محاکمه و زندانی شده‌ باشند اما چه کسی می‌تواند ادعا کند در زندان‌ها را باز کنید تا مردم قدر امنیت را بدانند!! وظیفه همه مسئولان فرهنگی، سیاسی، ‌قضایی، این بوده و می‌باشد که در حد توان تلاش کنند از تعداد زندانی‌ها کاسته شود و با تنظیم برنامه‌ها و اقدامات موثری نسبت به اصلاح و تربیت خلافکاران تلاش نمایند بدون شک تا خلافکاران به سزای اعمال جنایتکارانه خود نرسند جامعه احساس آرامش و امنیت نمی‌کند.
نویسنده این سطور در آن جلسه اظهار داشت اکثریت قریب به اتفاق مردم درگیر وضع پیش آمده هستند به عنوان نمونه:
-در شهر دارالعباده توسط عده‌ای رذل و جنایتکار دانش آموزی را گروگان می‌گیرند.
-سارق و قمه‌کشی به خانه‌ای حمله می‌کند، زن صاحب خانه می‌گوید: هر چه طلا و جواهر و وسیله گران قیمت در خانه موجود است ببرید و دست به جنایت دیگری نزنید.
-معتاد و دزدی پدر بزرگ یا مادربزرگ خود را می‌کشد.
-قاتل یا قاتلانی زنده یاد دکتر محمد بامشاد جراح معروف و متبحر و شناخته شده یزد را در مطبش می‌کشند و بعد از 28 ماه عامل یا عوامل این جنایت هولناک دستگیر نشده اند.
مگر اینگونه نیست که در این اتفاقات 4 مورد به آمار جرم و جنایت در یزد اضافه می‌شود اما آیا هزاران خانواده درگیر و نگران وضع پیش آمده نیستند؟
هر شهروندی از هر گروه و دسته و انجمن و قشری که باشد باید از زحمات قضات و کارکنان و ضابطان دادگستری که وظایف خود را به خوبی و مخلصانه انجام می‌دهند سپاسگزاری نماید، قدردان تلاش نیروهای فداکار انتظامی در بخش‌ها و سطوح مختلف باشد، در برابر خانواده‌های این عزیزان که در راه خدمت صادقانه به این کشور و به منظور حفظ مملکت در مقابله با اشرار و قاچاقچیان جانشان را فدا کرده و به درجه رفیعه شهادت و یا به مرحله جانبازی رسیده‌اند سر تعظیم فرود آورد.
اما ناگفته پیداست مدیران و مسئولانی موفق هستند و نام نیک از آنها باقی می‌ماند که خود را در اتاق‌ها و ساختمان‌های ادارات محصور نکنند، در حد توان محافظان را از خود دور کنند، «بله قربان گویان» را از اطراف خود برانند در مقابله با افرادی که همانند آنان نمی‌اندیشند محترمانه عمل کنند. به شعار«خاطر مبارک آسوده باشد» وقعی نگذارند، در حد مقدور در میان مردم حاضر شوند و به پیشنهادها و نظریات آنان گوش فرا دهند و آنچه را به عنوان نقد و انتقاد منصفانه می‌شنوند بپذیرند و پاسخگو باشند.
در آن جلسه از طرف هفته نامه آیینه یزد مطالب دیگری مطرح گردید که ارائه گزارش و توضیحاتی درباره آن فرصتی و مقالی دیگر می‌طلبد.

مدیر مسئول

پی نوشت‌ها:
1- اصل 156 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
2- هفته نامه آیینه یزد - شماره 88، سال 1387
3- هفته نامه آیینه یزد - شماره 322، سال 1392
4- «احکام زندان در اسلام»، دکتر شیخ احمد وائلی، چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی سال1364، صفحه 13
5- هفته نامه آیینه یزد - شماره 247، سال 1390
6- هفته نامه آیینه یزد - شماره 131، سال 1388