هفته نامه آیینه یزد

موضوع قصاص و آنچه که بر «آسمان» گذشت

مدتی پیش یکی از نویسندگان که مقالاتی برای مطبوعات استان می‌نویسد گزارشی را در دو صفحه تنظیم و برای درج در آیینه یزد ارائه نمود. تصویر آن مطلب را تهیه و در چندین مورد ویرایش نمودم وقتی نامه را در اختیار ایشان گذاشتم که برای چاپ بر آن مهر تایید بزند، با کمی نگرانی اصل نامه را گرفتند و رفتند. بعد از چند روز آن گزارش انتقادی در یکی از هفته‌نامه‌های استان به چاپ رسید. پخش و توزیع آن نشریه همان و شکایت مسئول اداره و سازمان مورد نظر همان، به گونه‌ای که بعضی از کارمندان روابط عمومی و یا حقوقی نهاد مربوط که باید حامی مردم و در واقع انتقال دهنده واقعیت‌ها و حقایق به رییس اداره باشند در پی آن بودند که با تنظیم اظهار نامه و شکایت و ارسال به نیروی انتظامی و یا دادگستری از رییس خود دفاع نمایند و نویسنده و مدیرمسئول را سرجای خود بنشانند. در نهایت با وساطت و پا در میانی بعضی از ا‌هالی قلم و رسانه مساله ختم به خیر شد. همان مدیری که نگارنده بارها در این ستون کارهای اداری‌اش را مورد انتقاد قرار داده بود و نمی‌توانست پاسخ قانع کننده‌ای بدهد و سکوت را بر هر چیز ترجیح داده بود توانست با انگشت گذاشتن روی یک یا چند کلمه و جمله که با دقت لازم نوشته نشده بود به عنوان شاکی به مراجع ذی صلاح مراجعه نماید.
روزی آن دوست را ملاقات کردم، برای آنکه از وی دلجویی نموده باشم گفتم: برادر عزیز مردم مطالب روزنامه، هفته نامه و ماهنامه‌های منتقد را با دقت بیشتری می‌خوانند. موافقان می‌خواهند بدانند نویسنده هم صنف و همراه و هم سلیقه با خودشان چه اظهار نظری کرده است اما آنان که از گروه و دسته و مسلک سیاسی وی نیستند ضمن خواندن نشریه مورد نظر گاه در پی آن هستند که اشکال و ایراد بگیرند و بعضی از آنان اگر توانستند از کاهی، کوهی بسازند، ‌تجزیه و تحلیل کنند و کار را به آنجا برسانند که بر دین‌داری او نیز خرده بگیرند و یا به خیال خود دست نشانده بودنش را هم ثابت ‌کنند. بنابراین چاره‌ای نبود جز اصلاح بعضی از جملات و یا تغییر تعدادی از کلمات در مقاله‌ای که نوشته بودید.
هر خبرنگار و روزنامه نگار بویژه آن فرد که در جایگاه و سمت مدیر مسئولی قرار گرفت باید سختی‌های مسیر را تحمل کند از ایزد منان، آنکه سوگند به قلم یاد کرده بخواهد او را محافظت نماید تا بتواند وظیفه خطیری را که برعهده گرفته انجام دهد، به ویژه روزنامه‌ای که با مطالب متنوع تاریخی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، ورزشی، مصاحبه و همه روزه باید چاپ و منتشر شود. اگر این گروه دقت لازم را به عمل نیاورند به عبارتی همانند راه رفتن روی پل و مسیر مرتفعی می‌ماند که اگر نتوانند خود را کنترل کنند احیاناً‌ منجر به سقوط آنها خواهد شد.
بدون شک«‌حکم قصاص به طور عادلانه و بدون هیچ گونه تفاوت از نظر نژاد و طبقه اجتماعی و طایفه و شخصیت اجرا می‌گردد و هیچ گونه تبعیضی درآن از این جهات راه ندارد البته این حکم مانند سایر احکام اسلامی دارای شروط و مقرراتی است که در کتب فقهی آمده است. زیرا این حکم اختصاصی به بنی اسرائیل نداشته و در اسلام در آیه 178 و 179 سوره مبارکه بقره و آیه شریفه 45 سوره مائده بر پیامبر گرامی اسلام (ص) وحی شده است....... مساله قصاص حقی برای اولیای مقتول است و هرگز یک حکم الزامی نیست و اگر مایل باشند می‌توانند قاتل را ببخشند وخون بها بگیرند یا اصلاً خون بها هم نگیرند..... قصاص اسلامی به هیچ وجه جنبه انتقام جویی ندارد بلکه دریچه‌ای است به سوی حیات و زندگی انسان‌ها»1
پیش از اینکه «عباس بزرگمهر» مدیر مسئول نوپای‌ «آسمان» با قرار وثیقه 300 میلیون تومانی با اعلام جرم سرپرست دادسرای فرهنگ و رسانه به زندان اوین انتقال یابد توضیحاتی را به شرح زیر منتشر کرد اما مورد توجه مسولان امر قرار نگرفت و روزنامه هم توقیف شد.
«در شماره 4 روزنامه «آسمان» به دلیل تراکم و شتاب کار در روزهای آغازین انتشار روزنامه، مطلب مندرج در صفحه 23 بدون اعمال تغییرات و حذفیات اعمال‌شده از سوی مدیریت روزنامه، روانه چاپخانه شده بود. این اشتباه به دلیل آشفتگی شروع کار و ضعف امکانات فنی رخ داده و بدیهی است که دیدگاه «آسمان» نبوده است و فرض بر این بوده که گوینده سخن تنها در پی بیان عنوان اعلامیه جبهه ملی بوده و با همین حساسیت متن اصلاح شد که متاسفانه سهوا اعمال نشد. روزنامه «آسمان» از همکاران رسانه‌های مجازی و خبرگزاری‌هایی که به دلیل اطلاع یا تجربه بدون جهت‌گیری سیاسی امکان بروز اینگونه اشتباهات به‌خاطر سرعت اجتناب‌ناپذیر کار توضیح مدیرمسوول را نیز بلافاصله انعکاس دادند، صمیمانه سپاسگزار است و از خوانندگان پوزش می‌خواهد.»2
 «انتشار گزارش روزنامه آسمان، بنا به اعلام مسوولان این روزنامه، درحالی به‌دلیل مشکلات فنی، مشکل‌ساز شد، که همزمان رسانه‌های اصولگرا، با به‌راه‌انداختن، موج منفی گسترده، راه را برای توقیف این روزنامه نوپا، هموار کردند. دو خبرگزاری «فارس» و «تسنیم» و نیز دو سایت خبری «رجانیوز» و «جهان‌نیوز»، طی 24 ساعت، 74 خبر درباره روزنامه «آسمان» روی خط فرستادند. «فارس» با 34 خبر، «تسنیم» با 19 خبر، «رجانیوز» با 12 خبر و «جهان‌نیوز» با 9 خبر، بیشترین فضا‌سازی علیه این روزنامه را انجام داده‌اند. در این میان، «فارس» تنها با یک خبر و «تسنیم» با سه‌خبر، واکنش‌های مسوولان این روزنامه را انعکاس دادند.»3
توقیف نشریه وابسته به هر گروه، دسته، انجمن، و حزب که معتقد به نظام اسلامی و عامل به قانون اساسی جمهوری اسلامی باشند مورد تایید و خواست جامعه بویژه مسئولان امور فرهنگی و دولتمردان و نمایندگان نمی‌باشد. در درجه اول خساراتی است که به کارکنان شاغل در آن مجموعه که اکثراً نیز بی‌تقصیر می‌باشند وارد می‌گردد و در زندگی با مشکلات فراوان روبرو می‌شوند بنابراین مناسب می‌باشد به پیشنهاد علی مطهری نماینده تهران و همفکران ایشان جامه عمل پوشاند.
«علی مطهری، نماینده مجلس و عضو هیات‌منصفه مطبوعات، در واکنش به توقیف روزنامه«آسمان» گفت: «روشن است که زیر سوال‌بردن احکام مسلم اسلام مانند قصاص خلاف قانون است و روزنامه «آسمان» که توسط افراد باتجربه در روزنامه‌نگاری اداره می‌شود نباید دچار چنین سهوی می‌شد. البته مانعی ندارد که این مباحث در نشریات تخصصی به صورت بحث علمی و مباحثه و گفتگوی طرفینی تحت‌عنوان فلسفه احکام مطرح شود ولی مطرح‌شدن آن در روزنامه و به صورت یکطرفه درست نیست.» علی مطهری در ادامه با اشاره به اینکه،«درباره توقیف این روزنامه، من معتقدم دادستانی نباید در این موارد عجله به خرج دهد» اظهار کرد: «اگرچه ممکن است قانون این اجازه را به دادستانی داده باشد ولی لازم است امور مربوط به مطبوعات ابتدا در هیات نظارت بر مطبوعات مطرح و بررسی شود و بعد اگر نیازی بود دادستانی وارد شود. در واقع باید یک مرجع برای رسیدگی اولیه به امور مطبوعات وجود داشته باشد نه دو مرجع. در خاتمه اعلام کرد: «شاید نیاز به اصلاح قانون وجود داشته باشد که ما در طرح نظام جامع رسانه اقدام خواهیم کرد.»4
اکثریت مردمی که در 24 خرداد ماه سال جاری حماسه سیاسی آفریدند از دکتر حسن روحانی و متولیان امور فرهنگی دولت یازدهم انتظار دارند با رایزنی‌های لازم و اقدامات مناسب ترتیبی اتخاذ نمایند تا با هماهنگی و موافقت نمایندگان مجلس و نهادهای ذی ربط قوانینی وضع گردد و ترتیبی اندیشیده شود که ضمن حفظ استقلال قوه قضاییه توقیف نشریه آخرین راه حل باشد، چون هر یک از خبرنگاران، روزنامه نگاران، ‌اعضای هیات تحریریه، ‌کارکنان و کارمندان هر نشریه‌ای همیشه نگران این هستند شاید با نوشتن یک جمله حتی یک کلمه اشتباه از کار بیکار شده و برای امرار معاش و اداره زندگی دچار نگرانی گردند.

مدیر مسئول

پی نوشت:
1-شرح و تفسیر لغات قرآن. صفحه 392 و جلد چهارم تفسیر نمونه صفحات 695 -694
2- روزنامه شرق مورخ 3/12/92
3- همان
4- همان