هفته نامه آیینه یزد

ارزش هر کس به مقدار دانایی و تخصص اوست

«حضرت علی (ع) فرزند اولین خانواده هاشمی است که پدر و مادر او هر دو از فرزندان هاشمند. پدر علی (ع) ابوطالب فرزند عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبد مناف و مادر او فاطمه دختر اسد فرزند هاشم بن عبد مناف است.1»
«مشهور است که مولای متقیان (ع) روز جمعه سیزدهم ماه رجب بعد از سی سال از «عام‌الفیل» [10 سال قبل از بعثت پیامبر گرامی اسلام (ص) ] بدنیا آمد... آن‌چه به سندهای بسیار وارد شده است این که روزی عباس بن عبدالمطلب و گروهی از بنی هاشم و جماعتی از قبیله بنی‌العزی در برابر خانه کعبه نشسته بودند ناگاه فاطمه بنت اسد به مسجد در آمد و به حضرت امیرالمومنین نه ماه آبستن بود و او را درد زائیدن گرفته بود در برابر خانه کعبه ایستاد و نظر به جانب آسمان افکند و گفت پروردگارا من ایمان آورده‌ام به تو و به هر پیغمبر و رسولی که فرستاده‌ای و بهر کتابی که نازل گردانید‌ه‌ای به گفته‌های جدم ابراهیم خلیل که خانه کعبه را بنا کرده است، سوال می‌کنم از تو به حق این خانه و به حق آن کسیکه این خانه را بنا کرده است و به حق این فرزندی که در شکم من است و با من سخن می‌گوید و به سخن گفتن خود مونس من گردیده است و یقین دارم که او یکی از آیات جلال و عظمت تو است که آسان کنی بر من ولادت او را... چون فاطمه از این دعا فارغ شد دیدیم که دیوار عقب خانه شکافته شد فاطمه از آن رخنه داخل خانه شد و از دیده‌های ما پنهان گردید پس شکاف دیوار بهم پیوست باذن خدا... فاطمه سه روز در اندرون خانه کعبه ماند اهل مکه در کوچه‌ها و بازارها این قصه را نقل می‌نمودند... تا روز چهارم رسید پس همان موضع از دیوار کعبه که شکافته شده بود دیگر باره شکافته شد فاطمه بنت‌اسد بیرون آمد و فرزند خود اسدا... الغالب علی‌بن ابی‌طالب را در دست خویش داشت...2»
میلاد مولای متقیان بر تمامی مسلمانان جهان و هموطنان عزیز و خوانندگان آیینه یزد مبارک باد. اولین پیشوای شیعیان جهان در خطبه‌ها و نامه‌ها و جمله‌های حکمت‌آمیز خویش در موارد متعدد به حق حاکمان بر مردم و حق مردم بر دولتمردان، حقوق برادران دینی و دوستان و حق پدر و مادر و فرزند نسبت به یکدیگر، حق آزادی، آزادی شخصی، فکری، سیاسی و آزادی اندیشه، بیان و قلم و کار و برابری در رنگ و نژاد و قبیله و امنیت شخصی و حق مبارزه با ستمکار و بهره‌مندی از یک زندگی مناسب انسانی و آموزش و از جمله مراجعه به دادگاه‌های صالح اشاره نموده‌اند. در طول تاریخ پیروان مذاهب در رسیدن به حق آزادی مذهبی، شکنجه‌ها و زندانها و اعدامها دیده‌اند اما امام علی (ع) در چهارده قرن پیش در فرمانی که برای مالک اشتر نامزد استانداری مصر که بسیاری از مردمانش مسیحی و غیر مسلمان بودند،‌ صادر فرموده تصریح می‌کند: «نسبت به مردم قلمرو حکومت خود همچون درنده‌ای خونخوار مباش که خوردن ایشان را غنیمت شماری زیرا آنان دو دسته‌اند یا برادر دینی تواند و یا در آفرینش همانند تو بنابراین از عفو و گذشت خود، آن چنان آنان را بهره‌مندساز که دوست‌داری خدا از عفو و اغماض خود به تو ارزانی دارد...3»
«هنگامی که حضرت علی (ع) در فرمان مالک اشتر سخن از قشرهای جامعه می‌گوید و وظایف و مسئولیت‌های هر یک از آنان را با دقت و ظرافت و جامعیت و عمق خاص خود بر می‌شمرد لحن سخن آرام و منظم پیش می‌رود ولی همین که به قشر محروم و ستمدیده می‌رسد گفتار امام (ع) چنان اوج می‌گیرد که گویی از پرده دل فریاد می‌کشد: (خدارا،‌ خدارا، این مالک را درباره قشر پایین و محروم، نیازمندان، رنجدیدگان و از کار افتادگان بیندیش) و این سخن را با دستور ویژه‌ای که درباره آنها صادر می‌کند تکمیل می‌سازد و می‌فرماید: باید شخص خودت بدون هر واسطه دیگری وضع آنها را در سراسر کشور اسلام زیر نظر بگیری و بطور مداوم از آنها سرکشی کنی تا مشکلاتشان با سرپنجه عدالت گشوده شود. باز برای این که محرومان و ستمدیدگان بر اثر دخالت اطرافیان حاجبان، دربانان و واسطه‌ها زیردست و پا نمانند و فریادهایشان مستقیما به گوش رهبران برسد به مالک چنین دستور می‌دهد: برای نیازمندان بخشی از اوقات خود را اختصاص ده که فارغ‌البال از همه چیز به آنها بپردازی و در یک مجلس عمومی که درهای آن به روی همه گشوده باشد بنشین و تواضع را برای خدایی که آفریننده توست پیشه کن،‌ پاسداران و محافظان و اعوان و انصارت را در این مجلس کنار بگذار تا در نهایت آزادی هر کس سخنی دارد بدون ترس و وحشت و خالی از لکنت بیان کند چرا که من از رسول خدا (ص) شنیدم که در مواضع متعددی این سخن را تکرار فرمود: امتی که حق ضعیفان را با صراحت از زورمندان نگیرد هرگز روی پاکی به خود نخواهد دید.4»
عنوانی که زینت بخش این مقاله قرار داده شده یکی از سخنان حکمت آمیز مولای متقیان حضرت علی (ع) می‌باشد. سید رضی از علما و دانشمندان بزرگ اهل تشیع در قرن چهارم هجری که خطبه‌ها و نامه‌ها و مواعظ و حکمت‌های حضرت علی را جمع‌آوری نموده می‌نویسد: این از کلماتی است «که قیمتی بر آن تصور نمی‌شود و هیچ حکمتی هم‌سنگ آن نبوده و هیچ سخنی، والایی آن را ندارد. جاحظ یکی از دانشمندان اهل سنت می‌گوید: اگر جز همین رهنمود را نداشتیم. برای امت اسلامی شافی و کافی و بی‌نیاز کننده بود.5»
همگان از جمله روزنامه نگاران و نویسندگان از سخنان گهر بار حضرت علی، موضوع و مساله مهم آزادی اندیشه و گفتار و بیان را در می‌یابند اما به این نکته باید پی ببریم که با تکیه بر اصل آزادی ضمن این که نباید کتمان حقیقت کرد اما نمی‌توان هر چیز دلخواهی را به هر شکلی بیان نمود، دروغ گفتن، شایعه پراکنی، کینه توزی، نوشتن عباراتی که افترا آمیز می‌باشد هیچ کس را به سر منزل مقصود نخواهد رساند «همه ما می‌دانیم که در دنیا فراوانند اشخاصی که فقط می‌خواهند حرفی بزنند تا به اصطلاح معروف، خودشان را سبک کنند و اما این که سخنانشان چه محتوایی دارد مورد توجهشان نیست.6»
پروردگارا نگارنده و دیگر نویسندگان و روزنامه نگاران را توفیق عنایت فرما در راهی قرار گیرند که عامل به سخنان مولای متقیان (ع) باشند، حرمت قلم را نگهدارند،‌ حقایق را بنویسند با حیثیت و آبروی مردم بازی نکنند،‌ قلم را به ناحق وسیله امرار معاش و روزی خود قرار ندهند.

مدیر مسئول

پی‌نوشت‌ها:
1- «مرد نامتناهی»، حسن صدر، چاپ انتشارات امیرکبیر، چاپ 1350 ه. ش
2- «منتهی‌الامال»، ثقه‌المحدثین جناب حاج شیخ عباس قمی، صفحه 102 و 103، چاپ 1331 ه. ش
3- «یادنامه کنگره هزاره نهج‌البلاغه»، نقل از مقاله زین‌العابدین قربانی، صفحه 151، چاپ 1360 ه. ش
4- همان، صفحه 178 و 179
5- «نهج‌البلاغه»، ترجمه محمد دشتی(ره)، حکمت 81، صفحه 457
6- «حکمت اصول سیاسی اسلام»، علامه استاد محمد تقی جعفری، صفحه 376