هفته نامه آیینه یزد

خودنمایی فساد در نبود نظارت مسئولان

در شماره قبل این ستون طی مقاله‌ای تحت عنوان «مبارزه با فساد هر چقدر جدی‌تر، جامعه سالم‌تر» یادآوری شد آنگاه حاکمان می‌توانند ادعا کنند در زمینه جلوگیری از رانت خواری و مبارزه با مفسدان اقتصادی توفیق حاصل نموده‌اند که مردم احساس و باور کنند: دولتمردان، مسئولان، نمایندگان، قضات، وزراء، استانداران، مقامات و مدیران در رده‌های گوناگون خواستار همان چیزی هستند که برای فرزندان، برادران و خانواده‌های خود می‌خواهند.
در آیه شریفه 5 سوره نساء خداوند می‌فرماید: «اموال خود را که خداوند وسیله قوام زندگی شما قرار داده است به دست سفیهان ندهید... در این باره عده‌ای از مفسران با استفاده از روایات نقل کرده‌اند: تمام افرادی که به جهتی از جهات قابل اعتماد نیستند «سفیه» نامیده شده‌اند و از سپردن اموال شخصی و عمومی به آنها نهی شده است. در تفسیر برهان ذیل این آیه آمده است: سفیه کسی است که مورد اعتماد نباشد. از روایات برمی آید که «سفیه» معنی وسیعی دارد و از سپردن اموال عمومی و خصوصی به آنها نهی شده است... در واقع این یک درس بزرگ اجتماعی است که قرآن به ما می‌دهد تا افراد قاصر و ناتوان را به خاطر کمک به شخص آنها به کارهایی که قدرت انجام ان را ندارند نگمارید زیرا اگر این کار منفعت جزیی برای انها داشته باشد ممکن است زیان‌های کلی برای اجتماع به بار آورد بلکه باید از طریق کمک‌های بلاعوض و کارهای سبک و کوچک آنها را اداره کرد. از اینجا روشن می‌شود اینکه بعضی از کوته فکران افراد ضعیف و ناتوان را به پست‌های تبلیغی و مذهبی برای کمک و ارفاق به آنها انتخاب می‌کنند یکی از زیان بارترین و نابخردانه ترین کارها است...» 1
افرادی که در سال‌های 56 و 57 تظاهرات و اعتصابات مبارزان را به یاد دارند، سرگذشت سختی‌ها و اندوه زنان و دختران و پسران و خانواده‌های زندانیان سیاسی در سال‌های متمادی دوران‌پهلوی را شنیده یا خوانده‌اند، به یقین هیچ گاه ماجرا‌های به یاد ماندنی و فداکاری‌های مردان و دلیران را فراموش نخواهند کرد. شعاع نورانی ایثارگری‌های مبارزان، رزمندگان و آزادگانی که برای حفظ دین و استقلال این مرز و بوم از خود گذشتگی نموده‌اند همیشه درخشان و عظمت و مرتبه شهدای عالی مقام تا ابد جاوید خواهد بود. عالی مقامانی که پشت به زندگی مادی و دنیوی نمودند و نام خود را سرافرازانه در تاریخ مملکت ثبت و ضبط کردند و امنیت و آسایش را برای دیگر شهروندان وجامعه ایرانی به ارمغان آوردند خواستار این بودند که اداره امور به ویژه نگهداری و نحوه هزینه بیت‌المال به دست افرادی دین دار و امانتدار سپرده شود. «در عصر انقلاب برای ساختن جامعه انقلابی که انقلاب به معیشت و امور زندگی مردم باید سرایت کند، باید برای هر شغلی و پستی به خصوص پست‌های مالی انسان‌هایی مومن، متعهد و متواضع و متخصص و آگاه و انقلابی و امین و انسان دوست و دین فهم و زمان شناس گزیده شوند. انقلاب یعنی تغییر بنیادین زندگی مردم، در معیشت و فرهنگ، از وضع نادرست به وضع درست نه فقط تغییر اشخاصی، یا ثابت ماندن یا بسی بدتر شدن همان اوضاع...» 2
اگر عموم مردم در هر استان و شهرستان و بخش به نحوی اطلاع پیدا کنند مقامات حکومتی بر امور نظارت کامل دارند و به جای نشستن در جلسات پی در پی و یا شرکت در گردهمایی و همایش‌هایی که معلوم نیست تا چه حد کار ساز می‌باشد به وظیفه اصلی خود که رسیدگی به مشکلات شهروندان می‌باشد پرداخته‌اند به طور قطع علاوه بر اینکه در پیشگاه با عظمت الهی ماجور خواهند بود نامشان به عنوان دولتمردی موفق و دلسوز در سینه‌های مردم ثبت می‌شود و یادشان بر سر زبان‌ها باقی خواهد ماند.
بسیاری از مردم یزد بعد از گذشت بیش از چهار دهه یاد و خاطره... دبیران فرماندار کل یزد در پیش از انقلاب و اولین استاندار فهیم و دانشمند و هنرمند استان یزد بعد از پیروزی انقلاب را گرامی می‌دارند و به نیکی از او یاد می‌کنند و مطالبی را که از وی شنیده و یا در تالیفات او خوانده به یاد می‌آورند از جمله در جلسه‌ای آن مرحوم با طمانیه و آرامش از روزهایی یاد می‌کرد که در یکی از شهرهای محل خدمتش در کوچه و خیابان قدم می‌زده و برای نظارت بر کار اصناف بویژه نانوایان شهر رفت و آمد می‌نموده تا شخصاٌ ‌ببیند به وزن و کیفیت نان که قوت اصلی بیشتر مردم می‌باشد توجه دارند؟ آیا ناظران و مسئولان یزد بعد از گرانی اخیر قیمت نان بررسی‌های لازم را نموده‌اند تا چه حد کیفیت نان بهتر شده است؟ دهها سال پیش از رنسانس در کشوهای اروپایی و کشف آمریکا و قبل از آن که دیکتاتورها و پاپ‌ها و کلیساها مردم را درگیر جنگ و کشتار در قرون وسطی نموده بودند در کشورهای اسلامی آئین شهرداری و کشورداری را رعایت می‌کردند.
«نخستین وظیفه محتسب این است که گفته خود را به کار بندد و گفتارش با کردارش مخالف نباشد. خداوند متعال در نکوهش بنی اسرائیل فرمود: آیا مردم را به نیکی فرمان می‌دهید ولی خودتان را فراموش می‌کنید؟(آیه44 سوره بقره). و از حضرت پیامبر (ص) روایت شده است که فرمود در شب معراج مردانی را دیدم که لبهایشان را با مقراض می‌بریدند. از جبرئیل پرسیدم که اینان کیانند؟ گفت: خطیبان امت تو که مردم را به نیکی فرمان می‌دادند و خود را فراموش می‌کردند. و خداوند از شعیب (ع) که قوم خود را از کم فروشی در وزن و پیمانه باز می‌داشت چنین خبر می‌دهد: من نمی‌خواهم در آنچه شما را باز می‌دارم خلاف کنم و جز اصلاح تا آنجا که بتوانم قصدی ندارم. - سوره هود آیه 88 - »3
صدا و سیما به عنوان رسانه ملی همراه با بعضی از مطبوعات نباید حتی با کنایه و اشاره از گروه و دسته خاصی درباره فسادهای متعدد و فراوان از جمله فساد 12 هزار میلیاردی و یا اخذ صدها بورسیه‌های غیرقانونی آنهم بدان علت که مدرکی بالاتر بدست آورند تا در نظام اسلامی اداره‌امری را در نهاد و سازمانی به عهده بگیرند و مجری عدالت و رفع تبعیض باشند حمایت کنند یا زمینه‌هایی فراهم ننمایند تا از قبح و زشتی این گونه کارهای ناپسند کاسته شود یا با تنظیم گزارش‌های متعدد نخواسته باشند به مردم نشان دهند موضوع چندان مهم نبوده که عده‌ای به دنبال افشای آن بر آمده‌اند. با تاسف شاهد هستیم در هر روز و هفته‌ای گوشه‌ای از تباهی‌های این چنینی برملا می‌شود.
 مردم باید قبول داشته باشند سران قوا به طور مستمر عملکرد دولتمردان از جمله وزراء و استانداران را زیر نظر دارند و یا گزارش‌های ارائه شده از سوی نهادهای نظارتی را مطالعه می‌نمایند، توصیه و سفارش این یا آن را نمی‌پذیرند، آقازاده‌ای را در صورت تخلف مورد حمایت قرار نمی‌دهند و همه مفسدان اداری و اقتصادی و سوء استفاده کنندگان از بیت‌المال را به دست قانون می‌سپارند.
مسئولان ذی ربط به طور شفاف به مردم پاسخ ‌دهند: چطور جوانی یا زن سرپرست خانواده‌ای یا کارگری برای ازدواج یا گره گشایی از مشکلاتشان بارها باید پله‌های ساختمان‌های بانکی را طی کنند از این اتاق به آن اتاق بروند تا بتوانند یک یا چند میلیون تومان وام بگیرند در مواردی هم به اصطلاح تیرشان به سنگ می‌خورد و ناامید می‌شوند اما روز و هفته‌ای نیست که موضوع تسهیلات پرداختی میلیاردی به زراندوزان و حیف و میل کنندگان افشاء نگردد.
آیت ا... جوادی املی در دیدار با وزیر توانمند و متعهد و مردمی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت:
«کشور ما دارای خاک و آب مناسبی در جهان است و با وجود این نعمت الهی واردات گندم برای کشور ما فاجعه‏‌ای بسیار بزرگ و تاسف برانگیز است. و با اشاره به گرانی کالاهای مایحتاج مردم، گفت: ما کشوری نیستیم که نیاز به بیگانه داشته باشیم چرا که کشور ما یکی از غنی‏‌ترین کشورهای جهان از لحاظ معدن، خاک و آب است و اگر به توانایی‏‌های خود ایمان داشته باشیم و به آنها اتکا کنیم می‏‌توانیم این گرانی و تورم را شکست دهیم. آیت‎ا... جوادی آملی در پایان با بیان این‏‌که «امام علی(ع) طبیب جامع الادوار بود و برای طبابت هم مرهم سفارش می‌‏کرد و هم داغ» تصریح کرد: دولت هم باید برای مردم طبیب باشد و مرهم برای مشکلات مردم فراهم کند و از طرفی هم کسانی که برای مردم مشکل ایجاد می‏‌کنند مانند اختلاس‌‏گران را داغ کند تا درس عبرتی برای دیگران شود. »4
هیچ یک از شهروندان انتظار و توقع ندارند دولتمردان و حاکمان انگونه زندگی کنند که مولای متقیان(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) زندگی کرده‌اند اما آن عده از مسئولانی که با ماشین‌های چند صد میلیون تومانی رفت و آمد می‌کنند در اتاق‌های اداری آن چنانی که دکورهایش چشم‌ها را خیره می‌کند می‌نشینند، در خانه‌های مجلل زندگی می‌کنند، برای تک تک فرزندانشان شغل مناسب و درآمد و پس انداز مکفی دست و پا کرده‌اند باید بدانند در این سرزمین صدها هزار خانواده در یک اتاق زندگی می‌کنند فراوان هستند عده‌ای که زندگیشان مردن تدریجی است. تنها در پایتخت و ام‌القرای اسلامی میلیون‌ها نفر از حداقل امکانات زندگی بی‌بهره‌اند.
بنابراین حسن‌ ختام مقاله به نقل از گوشه‌ای از زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) در خانه حضرت علی(ع) اختصاص می‌یابد تا بدانیم فاطمه زهرا(س) در سایه قدرت و حکومت اسلامی هم کمترین استفاده از بیت‌المال مسلمین نمی‌نمود.
 «فاطمه در محیط خانه آنقدر زیر دیگ آتش افروخت که لباسهایش دود آلود شده بود و آنقدر دستاس کرد که دستهایش ورم کرده و مجروح شده بود بناچار یک روز حضور پیامبر شرفیاب شد و از دشواری زندگی خود گله کرد. رسول خدا به گریه افتاد سپس فرمود ای فاطمه بخدائی که مرا به حقیقت مبعوث گردانیده در مسجد (مسجد النبی) چهارصد نفر از مردم مسلمان هستند که در شرایط سختی به سر می‌برند آنان نه غذای کافی و نه پوشاک و لباس مرتبی دارند اگر ترس از ناپسندی این عمل نبود انچه که تو می‌خواستی به تو می‌دادم.
ای فاطمه من دوست ندارم که پاداش این زحمات و رنج‌های تو در خانه علی بن ابی طالب(ع) در روز قیامت بواسطه اینکه خدمتگزاری گرفتی در پیشگاه خداوند از تو شکایت کند. پیامبر خدا با این سخنان منطقی دخترش را قانع ساخت و در لحظات آخر به خاطر تسلای دل فاطمه او را با یک نحوه تسبیح و ذکر خدا آشنا کرد که از آن پس به عنوان تسبیحات حضرت زهرا در بین پیروانش معمول و معروف است و شیعیان آن را به عنوان تعقیب نمازهای خود انجام می‌دهند و به این صورت خاطره آن روز زهرا و استقامتش را در برابر فشارهای زندگی و ناملایمات آن گرامی و مقدس می‌شمرند.
در بازگشت حضرت زهرا(س) به خانه‌اش همسر برومندش امیرمومنان علی (ع) فرمود: ای فاطمه تو برای تامین آسایش دنیای خود نزد پیامبر رفتی ولی خداوند در عوض پاداش اخروی و جاویدان بما عطا فرمود.»5

مدیر مسئول

پی نوشت‌ها
1- «تفسیر نمونه»، جلد سوم، صفحه 268 و 269، چاپ دارالکتب الاسلامیه، چاپ 1354
2- «الحیاه»، استاد محمد رضا حکیمی و. .. ترجمه احمد آرام، جلد ششم، صفحه 314
3- «آئین شهرداری»، محمد احمد قرشی، ابن اخوه متوفی به سال 729 ه. ق، صفحه 14
4- روزنامه آرمان، 29/9/93
5- یادنامه کنگره هزاره نهج‌البلاغه، مقاله شانزدهم نوشته حسین نوری، صفحه 362 و 363، بنیاد نهج‌البلاغه چاپ 1360ه. ش