هفته نامه آیینه یزد

نگاهی گذرا به دومین سال روی کارآمدن دولت

اکثریت مردم مومن، صبور و انقلابی این سرزمین در هشت سال با مشکلات فراوانی روبرو بودند. توسعه ارتشاء، اختلاس و سوءاستفاده‌های کلان اقتصادی و مالی باعث نگرانی بود گرچه بعضی از نهادها و سازمان‌های نظارتی نیز آن گونه که باید به وظایف اصلی خود عمل نمی‌کردند. در این شرایط 24 خرداد ماه 92 حماسه سیاسی در تاریخ ایران رقم خورد و دولت تدبیر و امید، امور اجرایی کشور را به دست گرفت.
بعد از گذشت دو سال که از زمان تصدی دولت یازدهم می‌گذرد یکی از دشواری‌های اقتصادی کشور مساله زنجیره طرح‌های «نیمه تمام» است که همواره باری سنگین بر دوش اقتصاد می‌باشد. این بلیه سرمایه سوز از اواخر دوره سازندگی بیشتر نمایان گردید و به دولت اصلاحات به ارث رسید که با اتخاذ روش‌های اصلاحی آن دولت توفیق یافت از تشدید این بیماری تا حدودی جلوگیری نماید اما کار که به دست دولت بعدی افتاد درآمد بیشتر نفتی در ظرفیت اقتصاد دولتی و یا مدیریتی نادرست آمیخته‌ای به حلقوم اقتصاد ریخت و خون جگری‌هایی ناپیدا پدید آورد که تدبیر مداوای آن، سال‌ها به درازا می‌کشد.
با شیوه‌ای که در برنامه سفرهای گروهی استانی با هزینه‌های جانبی بسیار و نحوه تصویب طرح‌ها و تصمیم‌سازی کف خیابانی و پوپولیستی بدون رعایت اصول برنامه‌ریزی علمی و کارشناسانه، پیش گرفته شد وضع را بدتر نمود که دولت‌های آینده به این سادگی‌ها از عهده جمع‌آوری و به سرانجام رساندن آن بر نخواهند آمد و معلوم نیست که چگونه کشور را از این وضع باید رهایی بخشند.
اینک کشور با طرح‌های عظیم و متعدد به صورت ناتمام با درصدهای متفاوت پیشرفت مواجه است که صرف نظر از میزان درستی و به جایی اصل طرح، استاندارد بودن، مدت اجرا، تا از سرمایه کشور با کارآمدی بهره‌وری شود، در مورد آنها رعایت نشده و به این ترتیب در گوشه و کنار، سرمایه‌هایی بدون استفاده مانده، بعضی در حالت تخریب قرار گرفته که بودجه‌ای برای ادامه کار و تمام کردن آنها نیست! و یا پولی که باید به آنها تخصیص داد در حدی است که صرف هزینه‌های جانبی و نگهبانی و حداقل نگهداری است و هزینه تماشای از بین رفتن سرمایه گذاری‌های نیمه کاره می‌گردد!
از این رو ضرورت دارد دولت با شاخص مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی اقتصادی و سامان دهی اجرایی با تدبیر از ادامه این گونه بینش و روش در تصویب طرح‌های بعدی جلوگیری نماید.
دولت یازدهم در فرصت بازسازی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این موضوع را حتی در گزینش مدیران این سازمان مورد ملاحظه قرار دهد به طوری که نشانه‌ای از اصلاح روش‌ها باشد.
با ارائه و ارزیابی دقیق طرح‌های نیمه تمام و اطلاع‌رسانی به آحاد مردم انگیزه عمومی را در بهبود شرایط تصمیم‌گیری به سود منافع اساسی و ملی کشور بالا ببرد و با همکاری مراکز علمی نظام تشخیص و تعیین اولویت طرح‌ها و ساز و کار اتمام آنها تبیین گردد.
در شکل و کیفیت برگزاری تجمع‌های استانی تجدید نظر شود. ضمن اینکه می‌بایستی به مردم فرصت داد همچنان مراتب امید و پایداری خود را به آرمان‌ها و قداست‌ها که در انتخابات 92 داشتند، تاکید و ابراز نمایند ولی در این صورت ضروری است به ظرافت‌های حفظ «کرامت انسانی» بیشتر توجه و از اسراف و تبذیر در وقت و نیرو و هزینه از جهات مختلف جلوگیری نمود.
رئیس‌جمهور سعی کند از لحن و سبک و اسلوب در سخنرانی‌های عمومی به شدت از روش دولت قبل حتی در موارد ارائه گزارش موفقیت‌ها به ویژه در خصوص وعده‌ها و تصویب طرح‌های آینده از هر گونه شباهتی با سخنرانی‌های دولت قبل پرهیز نماید وگرنه به دلیل نحوه عملکرد سابق و ذهنیت مردم، فضای بی‌اعتمادی توسعه می‌یابد.
مردم بایستی به فرایند «صدق وعده» امیدواری پیدا کنند و جریان انتظارات و توقّعات ایجاد طرح بدون پشتوانه عملی برای اتمام در زمان معقول مسدود گردد.
به عنوان نمونه استان یزد با اینکه توفیق دستیابی به مصوبات سفر چهارم دولت قبل را نداشت اما اطلاعات و آمار مربوط به طرح‌ها به تقریب می‌تواند نمادی از وضعیت نابسامان مصوبات دیگر سفرها باشد.
بررسی‌کنندگان در بیشتر استان‌ها به این موضوع دست می‌یابند که درصد بالایی از تعهدات به موقع انجام نشده و بار آن بر دوش بودجه سنوات بعد افتاده که تامین آن به این زودی‌ها امکان پذیر نیست شاید باید حدود ده سال و بیشتر امور عمرانی را تعطیل نمود تا بتوان کارهای نیمه تمام هر استان را به سرانجام رساند.
نکته دیگری که در این جا مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد اینکه آقای محمدباقر نوبخت در برنامه شبکه خبر در خصوص ضرورت اصلاح حامل‌های انرژی گفت: «بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها مصوب سال 89 ما ملزم به اجرای قانون بودیم. بر اساس این قانون این افزایش قیمت و تامین منابع نهایتا بین یارانه بگیران تقسیم خواهد شد. رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با اشاره به تک نرخی شدن بنزین گفت‌: این گرانی در جهت نزدیک شدن به قیمت جهانی و جلوگیری از قاچاق بی رویه بنزین و نهایتا افزایش مصرف و تاثیراتش بر محیط زیست صورت گرفته است... وی خاطر نشان کرد: دو نرخی بودن بنزین طی سال‌های گذشته فسادهایی به وجود آورده بود که باید جلوی آن گرفته می‌شد...
نوبخت اضافه کرد: پیش از این قرار بود قیمت بنزین بین 1200 تا 1500 تومان شود که رئیس‌جمهوری با آن مخالفت کرد. سخنگوی دولت گفت: طرح اصلی هدفمندی یارانه‌ها بر این پایه استوار است؛ گران کن و بعد از افزایش قیمت؛ درآمد حاصله را دوباره بین مردم تقسیم کن. سخنگوی دولت گفت: درباره حذف سهمیه‌بندی بنزین تصمیم بین خوب و خوبتر نبود بلکه بین بد و بدتر انتخاب کردیم.»1
اگر واقعاً رئیس جمهور می‌تواند با یک جمله بگوید من موافقم که بنزین لیتری 1500 تومان نباشد یا مخالف هستم که از هزارتومان بیشتر قیمت‌گذاری شود چرا نباید با گران کردن مخالفت کند مگر نه اینکه مساله باید کارشناسی شود؟ آیا از دولت احمدی‌نژاد انتقاد نمی‌شد که شخصا در کارها دخالت می‌نماید یا بعدها بعضی از وزیران و همکارانش در دولت می‌گفتند که خود را کارشناس همه امور مملکتی می‌دانست بنابراین این گونه جملات و نسبت دادن اتخاذ تصمیماتی این چنینی به رییس‌جمهور همان طور که قبلا به مناسبتی در این ستون نوشته شد مورد قبول و تائید مردم به ویژه اقشارکم درآمد نخواهد بود ضمناً ‌مسئولان ذی ربط باید به این پرسش پاسخ دهند که آیا برای جلوگیری از قاچاق بنزین تنهاراه گران کردن آن است؟
اطرافیان دکتر حسن روحانی و یا به عبارتی حلقه مشاوران وی لازم است از هر اظهارنظر تبلیغاتی که فاقد کار کارشناسی می‌باشد و یا ممکن است خدای ناکرده تعریف و تمجید بی‌جا یا مجیزگویی را در پی داشته باشد خودداری و در مواقع لازم زمینه‌هایی فراهم نمایند تا دولت یازدهم بتواند به وعده‌های داده شده قبل از انتخابات 92 جامه عمل بپوشد و این گونه به اصطلاح خرج کردن رییس جمهوری شایسته موازین تدبیر نیست.
کشور با مشکلات بیکاری چهل درصدی در بعضی از استان‌ها و شناسایی 12 میلیون نفر که نیازمند بسته تامین غذایی هستند روبرو می‌باشد.
«معاون اجتماعی وزیر کشور گفت: با ایجاد قطب‌های اقتصادی در کشور شیب‌های تندی بین مناطق برخوردار و کم‌برخوردار ایجاد شده که برای حل مشکل حاشیه‌نشینی این شیب باید کاهش پیدا کند. مرتضی میرباقری نگاه غالب در ساماندهی حاشیه شهرها را نگاه کالبدی دانست و افزود: در کنار فعالیت‌های زیرساختی و تأمین امکانات فیزیکی باید با آموزش و توانمندسازی مردم را در حل مسائل مشارکت دهیم. وی دلیل شکل‌گیری حاشیه شهرها را ارائه امکانات به چند قطب خاص عنوان کرد و افزود: برای حل این مشکل باید علاوه بر ارائه خدمات به حاشیه شهرها چند برابر سرمایه برای ارتقای جایگاه اقتصادی و اجتماعی نقاط دیگر کشور اختصاص دهیم تا فضای چندقطبی کشور بهبود پیدا کند. وی با بیان اینکه 11 شهرستان در استان‌های لرستان، کرمانشاه، بخشی از کرمان و سیستان و بلوچستان بیکاری بیش از 40 درصد دارند افزود: باید نرخ بیکاری این مناطق به متوسط کشور برسد و برنامه‌های پیشنهاد شده در این زمینه در کمیسیون‌های مربوطه تصویب شده است.
قائم‌مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر شناسایی فقرا و طرح غربالگری اجتماعی به عنوان یکی از اقدامات اساسی تاکید کرد و گفت: در نظام بهزیستی باید مدل اقتصادی خودکفا طراحی شود. سیدابوالحسن فیروزآبادی حرکت به سمت بهزیستی اجتماع‌محور و خانه‌محور و پیاده‌سازی فرهنگ خیری جمعی را از مأموریت‌های مهم بهزیستی برشمرد و گفت: اکنون به دنبال خیر جمعی هستیم؛ چنانکه اسلام نیز به آن تاکید ویژه کرده است و باید از این فرصت حداکثر بهره را ببریم. او بر شناسایی فقرا و طرح غربالگری اجتماعی به‌ عنوان یکی از اقدامات اساسی تأکید کرد و افزود: باید در خصوص فقر، تعریف فقر و شناسایی سبک زندگی آحاد جامعه تفکر کرد، چرا که اکنون هیچ نقشه‌ای از فقر در کشور وجود ندارد. البته سال گذشته برای ارائه بسته امنیت غذایی 12 میلیون نفر شناسایی شدند.»2
پیشنهاد می‌گردد دولتمردان و برنامه‌ریزان چاره‌ای بیندیشند تا با برنامه‌ریزی صحیح و اتخاذ تصمیمات بجا و مفید از گران کردن حامل‌های انرژی خودداری گردد تا باری بر دوش افرد بیکار و دهها میلیون نفر از کسانی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند نباشد ضمناً در حد توان یارانه 45 هزار تومانی ثروتمندان و افرادی که درآمد مکفی دارند، یا در ویلاها و کاخ‌ها زندگی می‌کنند یا بر مرکب‌های صدها میلیون و میلیارد تومانی سوار می‌شوند و درآمدهای آن چنانی دارند و گاه بیش از دیگران هم معترض هستند حذف گردد تا بتوان به زندگی نیازمندان جامعه بیشتر رسیدگی نمود چون مصوبه دولت نیز برای حذف یارانه غیرنیازمندان به سازمان‌های ذی ربط ابلاغ گردیده است.

مدیرمسئول

پی نوشت‌ها:
1- خبرگزاری مهر، 9/3/1394
2- روزنامه آرمان، 9/3/1394