هفته نامه آیینه یزد

آموزه‌های دینی و نقدی بر سفر هاشمی شاهرودی

روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام طی اطلاعیه‌ای می‌نویسد: «بستری شدن حضرت آیت‌ا... شاهرودی ریاست محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام در یکی از بیمارستان‌های آلمان بنا بر توصیه اکید تیم پزشکی و برخلاف تمایل ایشان بوده است و پس از بهبودی و طی روند درمانی در آلمان به ایران مراجعت نموده‌اند و در مجمع تشخیص مصلحت نظام و جایگاه‌های دیگر در خدمت مردم و انقلاب اسلامی خواهند بود.»(1)
اگر هر انسان منصف و عدالت‌خواه به درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های دولتی مراجعه کند، در گوشه و کنار بعضی از شهرها اطلاعیه‌های فروش کلیه را مطالعه نماید، از وضعیت شهروندانی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند آگاهی پیدا کند، آمار میلیون‌ها نفر حاشیه‌نشین را بداند، وضعیت میلیون‌ها نفری که با حداقل حقوق باید زندگی خود را اداره کنند در ذهن مجسم کند که اگر یکی از آنها بخواهد در یک ماه فقط یک‌بار به پزشک مراجعه کند و یا یکی از افراد تحت تکلفش را برای معالجه به مطب پزشک متخصص ببرد چگونه باید هزینه آن را پرداخت کند؟ اگر به آمار فوت‌شدگان بیماران قلبی و مغزی از گروه‌های مختلفی که توان تهیه امکانات مورد نیاز پزشکی را ندارند نظری بیندازد، اگر به پسران و دختران چهار، پنج ساله و بزرگتر نگاه کند که نه تنها لباس مناسبی بر تن ندارند بلکه در این هوای سرد پابرهنه و بدون جوراب در خیابان‌ها و کوچه‌های شهرها و مناطق از جمله در دارالعباده یزد راه می‌روند و تکدی‌گری می‌کنند بلکه لقمه نانی بدست آورند و یا در انتظار هستند فردی از روی ترحّم و مهربانی وجهی به آنها پرداخت کند یا در گوشه و کنار بخواند و بشنود دختران و زنانی از فقر و بی‌چیزی و گرسنگی به فساد کشیده شده‌اند و... اما در مقابل از آمار مسئولان و یا ثروتمندانی مطلع گردد که نه تنها در بهترین خانه‌ها و ویلاها زندگی می‌کنند و بر گران‌ترین مرکب سوار می‌شوند بلکه تمام امکانات پزشکی در اختیارشان می‌باشد و در صورتی که صلاح بدانند برای مداوا به دیگر کشورها هم مسافرت می‌کنند بنابراین به این نتیجه می‌رسد آن‌چه که می‌گوییم و می‌نویسیم و ادعا می‌کنیم که برخورداری از بهترین شرایط درمانی حق همه است و بر ساده‌زیستی مسئولان هم فراوان تاکید گردیده شعاری بیش نیست و در نهایت آیا افزایش بدبینی مردم را در پی نخواهد داشت؟ آیا روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نباید پاسخگو باشد بیمارانی که در بیشتر مناطق و شهرها و یا در بیمارستان‌ها بستری و از نظر مالی در مضیقه هستند و نمی‌توانند در مراکز خصوصی بستری شوند و تحت درمان قرار بگیرند چه کار باید بکنند و در این صورت توصیه پزشک چه اثری خواهد داشت؟ و آیا وقتی به اطلاعیه وزارت بهداشت به شرح زیر مراجعه شود عذر اطلاعیه‌نویسان مجمع تشخیص مصلحت نظام پذیرفته است؟
سخنگوی وزارت بهداشت قصور در رسیدگی به بیماری آیت‌ا... هاشمی شاهرودی را که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است اظهار نظری غیر مسئولانه و خلاف عنوان کرده و نوشته است: در روند درمان بیماری ایشان هیچگونه کوتاهی صورت نگرفته است. به گزارش ایسنا، «ایرج حریرچی گفت: از ابتدا در جریان جزئیات درمان این مقام سیاسی کشور بودیم و اقدامات و توصیه‌های کاملا علمی و مطابق آخرین پیشرفت‌های روز دنیا در داخل کشور برای ایشان انجام شده است. سخنگوی وزارت بهداشت تاکید کرد؛ البته تبعیت از توصیه‌های پزشکی جزو اختیارات بیماران است و در صورت عدم قبول توصیه‌های درمانی و یا تعویق در انجام دستورات پزشکی توسط بیمار، قاعدتا مسئولیتی را متوجه پزشک یا تیم پزشکی معالج نمی‌کند. وی افزود: تمام اقداماتی که در خارج از کشور و در مدت اقامت این مقام محترم سیاسی انجام شده است، با همان کیفیت و تاثیر در داخل کشور قابل انجام بوده و توصیه وزارت بهداشت این است که اطرافیان ایشان سیر مراحل درمانی را اطلاع رسانی نمایند تا سوء تفاهم پیش آمده رفع شود و از پزشکان معالج خبره و عالی مقام ایشان در داخل کشور هم تقدیر و تشکر به عمل آید. سخنگوی وزارت بهداشت در پایان ضمن گلایه از سازمان نظام پزشکی و جامعه پزشکی گفت؛ این همکاران باید بر اساس وظیفه صنفی خود، از جایگاه علمی، تخصص و تعهد پزشکان ایرانی به نحو مقتضی حمایت و دفاع نمایند.»(2)
راقم این سطور استفاده از امکانات پزشکی و برخوردار بودن از شرایط خوب درمانی را حق همه مردم شریف ایران می‌داند و نباید گروه و افراد خاص در هر لباس و مقامی هستند بیش از دیگران بتوانند از آن امکانات استفاده کنند بنابراین اگر آغاز این سفر با پنهان کاری صورت گرفته اعم از این‌که پزشکان توصیه نموده باشند چه از پول شخصی هاشمی شاهرودی هزینه بیماری و مسافرت پرداخت شده باشد آن هم نه فقط به خاطر عکس‌العمل‌هایی که عده‌ای از معترضان به این سفر با هر مسلک و عقیده‌ای داشته‌اند بلکه چون مسئولان نظام از لزوم رسیدگی به زندگی مستضعفان می‌گویند و سخن از ساده‌زیستی مدیران به‌ویژه مقامات روحانی مطرح می‌باشد نمی‌توان موافق با این سفر بود؟ و مردم را در این زمینه توجیه نمود. در جمعی یکی از حاضران گفت آیا می‌دانید دکتر محمد مصدق در شرایط نامناسب جسمی و با داشتن بیماری سخت حاضر نشد به توصیه فرزندش دکتر غلامحسین مصدق برای مداوا به خارج از کشور برود؟ مناسب است به فرازهایی از دستورالعمل‌هایی که در این زمینه اسلام به ما آموخته است اشاره گردد. خداوند در آیه 32 سوره مبارکه «زخرف» می‌فرماید: «مرتبه بعضی از مردم را از بعضی دیگر برتر قرار دادیم، تا گروهی از ایشان گروهی دیگر را در خدمت خویش گیرند... و در میان مردمان کسانی وجود دارند که این آیه را دلیلی می‌شمارند بر برتری‌جویی و جواز بیگاری‌گیری و بهره‌کشی از مردم و چنین می‌گویند: افراد مردم در استعدادها و بخشش‌های خلقت با یکدیگر اختلاف دارند، و توانایی‌های فکری و بدنی آنان باهم متفاوت است، بنابراین، وجود طبقات اقتصادی در جامعه و تمایزهای آشکار معیشتی، امری طبیعی بلکه ضروری است و اسلام نیز آن را پذیرفته است، لیکن مسئله چنان نیست که آنان می‌پندارند، و این، تهمت به اسلام است اگرچه ریشداران و نماز جماعت خوانان یا آخوندان بگویند، دین عدل به این امور متهم نمی‌شود. اختلاف مردمان در استعدادها و برتری برخی از آنان نسبت به برخی دیگر، امری است که خداوند متعال بدین جهت آن را مقدّر کرده است که کارهای گوناگون و مشاغل متفاوت و صنایع متنّوع به دست مردمان مختلف صورت بپذیرد (بی‌آنکه کسی به دیگری ستم کند، یا خود را برتر از او بداند، یا تافته جدا بافته بشمار آورد، یا کسی به بهره‌کشی از دیگری بپردازد، یا انسانی کسانی را پیوسته فقیر و محتاج نگاه دارد، یا از رسیدن حقّ کسی به او جلوگیری به عمل آورد، یا حرمت او را زیر پا گذارد، یا بر سر او داد زند، یا به چشم تحقیر –معاذالله- در او بنگرد، یا از دست یافتن وی به لذایذ مشروع زندگی ممانعت کند، یا مایه گمراهی او شود، یا سبب استضعاف او را فراهم آورد)... مولای متقیان حضرت علی(ع) می‌فرماید: ما أصْبَحَ بِاْلکُوفَةِ أحَدٌ الاّ ناعِماً، إنَّ أدْناهُمْ مَنْزِلَةً لَیأکُلُ البُرِّ وَ یجْلِسُ فی الظِّلِّ وَ یشْرَبَ مِنْ ماءِ الفُراتِ در کوفه کسی شب را به صبح نمی‌رساند مگر با یک زندگی راحت، پایین‌ترین مردم از نظر شغل نان گندم می‌خورند، و خانه دارند، و از آب گوارا (فرات) می‌نوشند. این سخن به سهم خود دلالت بر آن دارد که بر حکومت اسلامی واجب است که برای همه مردم –حتی کسانی که در پایین‌ترین رتبه اجتماعی قرار گرفته‌اند- به صورتی مناسب خوراک و مسکن و امکانات رفاهی فراهم کند، تا چنان باشد که پایین‌ترین فرد همان چیزهایی را بخورد و بیاشامد که بزرگان قوم می‌خورند و می‌آشامند، و دارای خانه و سامان باشد، مانند دیگران... این است که اسلام تفاوت‌های عظیم و چشمگیر را در مصرف و بهره‌برداری از نعمت‌های الاهی طرد می‌کند، پس بر همگان لازم است که اندازه‌های مصرف ایشان به یکدیگر نزدیک باشد، هرچند در مالداری تفاوتی نه چندان زیاد داشته باشند... علامه مجلسی باب‌هایی در «بحارالانوار» درباره تجمّل و پوشیدن لباس‌های فاخر و پاکیزه، و پاکیزه نگاه داشتن خدمتگزاران و گستردگی معاش، آورده است...»(3)
باید از آن دورانی یاد کرد که در شهرهای ایران از جمله در شهر یزد شیخ غلامرضا فقیه خراسانی‌ها، شیخ محمد صدوقی‌ها، آسید علیرضا مدرسی‌ها، سید جواد حیدری‌ها، آشیخ جلال آیت‌اللهی‌ها، آشیخ حسن کرباسی‌ها، آسید علی اکبر علوی‌ها، سید علی محمد وزیری‌ها و... در کوچه‌ها و محلات مختلف شهر به معنای واقعی ساده‌ زندگی می‌کردند و معمولاً از امکانات پزشکی موجود در جامعه آن روز نیز یکسان برخوردار بودند یعنی روحانیون در متن جامعه و همانند مردم زندگی می‌کردند و در نهایت اعتماد عمومی نسبت به آنها روز به روز افزایش می‌یافت نکته دیگر این‌که آیت‌ا... العظمی سیستانی به حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی مدیر روزنامه اطلاعات گفته‌ بودند ترس از این دارند که روی آوردن روحانیت به تجمل‌گرایی و زندگی اشرافی اعتماد مردم نسبت به آنها را سلب نماید.

مدیرمسئول

پی نوشتها:
1- انصاف نیوز، 22/10/96
2-عصر ایران، 27/10/96
3- «الحیاه»، محمدرضا حکیمی، محمد حکیمی، علی حکیمی، ترجمه احمد آرام، جلد6، صفحه 243 تا صفحه 258