هفته نامه آیینه یزد

11 زندانی سال 57 چرا به 700زندانی حافظ قرآن رسید؟

افرادی که در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برای سرنگونی رژیم پهلوی تظاهرات به راه می‌انداختند در اعتصابات و تحصن‌ها شرکت می‌نمودند، به دیدار تبعیدی‌ها به این شهر و آن شهر می‌رفتند، در مجالس و محافل به سخنان انقلابیون گوش فرا می‌دادند، اطلاعیه و اعلامیه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام‌خمینی(ره)، مراجع و علما و فعالان سیاسی و روشنفکران مذهبی و مخالفان نظام شاهنشاهی را می‌خواندند و آرزوی آنان این بود که نظام ستم‌شاهی برچیده شود، با یک فراخوان چند سطری بدون این‌که رادیو و تلویزیون و رسانه‌ای در اختیار داشته باشند هزاران نفر در مسجد و حسینیه و خیابان و چهارراه شهر و منطقه محل زندگی خود تجمع می‌کردند، حتی اگر شایع می‌شد آب لوله‌کشی شهر را مسموم نموده‌اند نیمه‌های شب درب تک‌تک خانه‌ها را می‌کوبیدند و به ساکنان منزل اطلاع می‌دادند در مصرف آب مواظبت کنند، در آن هنگام که کمبود نفت و یا مواد غذایی وجود داشت خیرین زمینه‌ای آماده می‌نمودند که به مردم محلات کمک و مساعدت نمایند، به یقین در آن دوران مردم چپ و راست و اصلاح‌طلب و اصولگرا و اعتدالی و تندرو و کندرو و خط و گروه و انجمن و حزب خاصی را نمی‌شناختند، اکثریت مردم شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی می‌دادند و آرزوی پیاده شدن دستورات اسلام را داشتند عموم ملت با ایثار و فداکاری در برابر تهاجم دشمنان شرق و غرب ایستادند، سختی‌ها را به جان خریدند، شهید شدند، به اسارت رفتند، جانباز و معلول و مصدوم شدند و برای حفظ دین و نظام از هیچ کوشش و تلاش و تحمل سختی دریغ ننمودند.
شهروندان خواستار جامعه‌ای بودند که در آن اختلافات طبقاتی و تبعیضات در حد امکان نباشد، اختلاس‌کنندگان و رشوه‌گیرندگان مجازات شوند، مفسدان اقتصادی و زراندوزان و رانت‌خواران به سزای اعمالشان برسند، مسئولان اگر همانند اضعف مردم زندگی نمی‌کنند حداقل در حد متوسط روزگار بگذرانند، مدیر و مسئولی به اشرافی‌گری و تجمل‌ روی نیاورد، حقوق نجومی نگیرد، کاخ‌نشین نباشد، انتقادپذیر و پاسخگو باشد، میلیون‌ها نفر در کشور زیر خط فقر زندگی نکنند، بسیاری از مردم سیستان و بلوچستان و یا استان‌های هرمزگان و بوشهر و خراسان جنوبی و... دچار فقر غذایی نباشند، بسیاری از مردم در شرایط نامطلوبی روزگار نگذرانند، به عنوان نمونه در شهر دارالعباده یزد هزاران نفر دانش‌آموز بدون خوردن حتی لقمه‌ای نان خالی صبح به مدرسه نروند، سال به سال آمار کودکان کار، زنان بدسرپرست، فجایع و جرائم و سرقت و اعتیاد، تن‌فروشی، نزاع‌های خیابانی، قتل‌های خانوادگی، طلاق، حاشینه‌نشینی، فروش کلیه و نوزاد، آسیب‌های اجتماعی و در نهایت تعداد زندانیان کشور افزایش نشان ندهد، هر ساعت پنجاه نفر وارد زندان‌های ایران نشوند و در زندان‌های کشور حدود 3برابر ظرفیت زندانی نگهداری نکنند، وقایع و جنایت‌هایی نظیر حادثه غیرانسانی و ظالمانه کهریزک در زندان‌های کشور رخ ندهد، مدیرکل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه «از افزایش پانصدهزار پرونده در سه ماهه اول سال 96 نسبت به مدت مشابه قبل»(1) خبر ندهد.
محمدعلی اسفنانی می‌گوید: «گسترش شهرها، افزوده شدن جرم و جنایت، مواد مخدر، اختلافات خانوادگی، بیکاری و وجود برخی از قوانین بر افزایش حجم زندان‌ها دامن زده است. نماینده فریدن، فریدون‌شهر و چادگان با تأکید بر اینکه هم‌اکنون شرایط زندان‌ها بسیار نامناسب است، گفت: متأسفانه بعد از وقوع انقلاب، با وجود افزایش تعداد زندانیان، ساخت زندان در کشور متوقف شده است. وی با تأکید بر اینکه در چند سال اخیر حجم زندانی‌ها به صورت نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است، افزود: این موضوع در زندان‌ها به‌نحوی بوده که هم‌اکنون شاهد سه برابر شدن حجم زندانیان در زندان‌ها هستیم. این نماینده مجلس، با بیان اینکه اسلام و شرع زندان را جایگاهی برای اصلاح و تربیت مجرمان می‌داند، یاد‌آور شد: متاسفانه وضعیت کنونی زندان‌ها نه تنها اصلاح‌کننده نیست بلکه موجب تشدید جرم و جنایت می‌شود. هم‌‌اکنون زندانیان به‌علت یک جرم ساده به زندان می‌افتند که متأسفانه به‌علت شرایط کنونی زندان‌ها بعد از آزاد شدن با تمام جرایم آشنا می‌شوند.»(2)
«ایران رتبه چهارم آسیایی و رتبه هشتم جهانی را در میزان تعداد زندانیان در اختیار دارد. وجود این تعداد زندانی در زندان‌های کشور به از هم پاشیدگی خانواده و ایجاد آسیب‌های متعدد اجتماعی می‌انجامد و زمینه افزایش قتل‌ها، انحرافات جنسی و سرقت‌ها را فراهم می‌کند...»(3)
ایران از نظر آمار جمعیت هیجدهمین کشور دنیا است و 70درصد جمعیت کیفری در ایران زیر 40سال هستند. نماینده مردم اردکان با تقدیر از زحمات زندانبانان و مسئولان زندان‌های استان می‌گوید: «به لحاظ سختی کار و مواجهه با مشکلات زندانیان و زندان‌ها، بسیاری از کارکنان این سازمان در معرض بیماریهای روحی و جسمی قرار گرفته‌اند که ضرورت دارد با توجه به ویژگی‌ها و شرایط این شغل، کارکنان این سازمان همانند برخی دیگر از دستگاه‌ها، از مزایای مشاغل سخت و زیان آور بهره‌مند شوند که بنده نیز از این موضوع حمایت می‌کنم. نماینده مردم اردکان همچنین از آمار جهشی تعداد سرقت‌ها در استان یزد ابراز نگرانی کرد وی با توجه به اینکه استان یزد هنگام پیروزی انقلاب اسلامی تنها 11 زندانی داشته و امروز این رقم به بیش از 3000 نفر رسیده است که هیچ تناسبی با رشد جمعیت و نام نیک یزدی‌ها ندارد؛ خواستار ریشه یابی این موضوع از طرف مسئولان اجرایی و قضائی استان شد و مقابله با آن را وظیفه همگانی دانست. مدیرکل زندان‌ها و امور تامینی استان یزد نیز در این دیدار که در محل دفتر نماینده مردم اردکان برگزار شد، با ارائه گزارشی از وضعیت زندان‌های استان یزد گفت: در حال حاضر 3300 زندانی در 4 زندان و کانون اصلاح و تربیت در استان یزد وجود دارد که از این تعداد حدود 300 نفر در اردکان نگهداری می‌شوند و65 درصد از آن‌ها غیربومی هستند.»(4)
مدیرکل زندان‌های استان یزد با بیان این‌که در سال گذشته شورای امر به معروف و نهی از منکر زندان‌های یزد 30 جلسه برگزار کرده است،‌گفت: «...در این جلسات 241 مصوبه داشتیم که 229 مورد آن اجرایی شد. برگزاری مراسم زیارت عاشورا هر پنج‌شنبه برای کارکنان و مددجویان در زندان‌های یزد، برگزاری مراسم عزاداری به مناسبت‌های مختلف و دعوت از سخنرانان و روحانیون مطرح استانی و کشوری هر پنج شنبه جهت سخنرانی برای کارکنان و مددجویان زندان‌های استان یزد از جمله برنامه‌هایی است که در راستای امر به معروف و نهی از منکر اجرا می‌شود... هر وعده در زندان‌های استان یزد، 63 مورد نماز جماعت برگزار می‌شود و تنها استانی هستیم که نماز صبح جماعت در زندان‌های استان یزد برگزار می‌شود... مدیرکل زندان‌های استان یزد تعداد حافظان قرآن از نیم تا 30 جز را در زندان‌های استان یزد قریب به 700 نفر عنوان کرد و اظهار کرد: از این تعداد 7 نفر حافظ کل قرآن کریم هستند که یکی از این مددجویان سال گذشته در مسابقات کشوری رتبه نخست را به خود اختصاص داد.»(5)
آری. البته این اقدامات اصلاحی و تربیتی بسیار خوب و در حد خود کارساز و زیبنده است امّا بنای عظیم جمهوری اسلامی از ابتدا قرار بود جامعه‌ای بسازد که در آن مردم از عالی‌ترین سطوح اخلاقی و اجتماعی و تربیتی در فضای آزاد و در چارچوب قوانین و مقررات شهروندی بهره‌مند شوند. اجتماع در سایه فضایل و نیکیها به آرمان‌های خوب و پسندیده دست یابد نه آنکه در چهار دیواری زندان به فکر اخلاق و تربیت باشیم. چه شده است که یازده زندانی سال 1357 در یزد در سال 1397 به بیش‌از سه‌هزار زندانی افزایش یافته و امروز بدل به 700 حافظ قرآن در زندان شده است؟ چرا به جای آنکه کشور درگیر اصلاح تربیت نسل‌ها و جوانان باشد امروز شاهد این همه ناهنجاری‌های اجتماعی هستیم و خوشحالیم که در زندان جوانان آموزش می‌بینند؟ چقدر بجا و بحق است کلام زیبای استاد محمدرضا حکیمی که اظهار می‌نماید: «در تعلیمات دینی آمده است که در حرکت‌های انسان‌سازانه، بیشترین توجّه خویش را به نسل جوان معطوف دارید، چه اینکه جوانان قابل ساخته شدنند، و قلب آنان حساس و پذیرنده است، از چیزهای دیگر خالی است و شما می‌توانید بذر حقایق و تعالیم والا را در آن بیفشانید، بیشترین کار را درباره جوانان انجام دهید. و این هدف جز با تصحیح شکل زندگی، و سالمسازی روابط اقتصادی، هرگز امکان‌پذیر نیست. و تا به این مسئله اصلی (که از اهداف عمده و اساسی پیامبران است، و ما مدعی هستیم که جامعه و نظام ما جامعه و نظام انبیایی و دینی است)، توجّهی درخور نشود و به سطح عمل درنیاید، سخنرانی‌ها، خطبه‌ها، سمینارها، وعظ‌ها، فلسفه‌ها، درس‌های اخلاق و... هیچکدام کارساز نیست، بلکه می‌توان گفت اتلاف وقت است، و مایه از دست دادن فرصت، و تضعیف توانایی‌های دین، و گذاشتن مسائل غیراصلی در جای مسائل اصلی. «از حضرت علی(ع) روایت شده است که فرمود: همه کسانی که در شهر کوفه زندگی می‌کنند زندگیشان بخوبی تأمین است، پایین‌ترین افراد نان گندم می‌خورند، خانه دارند، و از بهترین آب آشامیدنی استفاده می‌کنند. ملاحظه کنید پیشوای بزرگ موحدان و زاهدان و دنیا فراموشانِ تاریخ، چگونه با واقعیات زندگی مردم واقع‌گرایانه برخورد می‌کند و هنگامی که می‌خواهد از موفقیت حکومت دینی خویش سخن بگوید به هیچ امری دیگر توجه نمی‌کند مگر تامین زندگی مادی مردم و رفاه نسبی همه افراد و خانوارها...»(6) 

مدیرمسئول

پی نوشتها:
 1- ایسنا، 16/7/96
2- مطلبک، 22/3/96
3- آرمان، 11/11/96
4- سرمقاله شماره 247 آیینه یزد، 10/8/90
5- ایسنایزد، 29/1/97
6- «الحیاه»، گزارشی درباره جلد سوّم تا ششم، صفحه 59