هفته نامه آیینه یزد

آقای اعرافی جایگاه نمازجمعه محل قضاوت نیست

در سر مقاله شماره قبل با همین عنوان موارد مطرح شده به اشتباه به آیت‌ا... علیرضا اعرافی نسبت داده شده بود در حالی که گوینده مطالب، خطیب نماز جمعه حجت‌الاسلام محمد اعرافی امام جمعه موقت میبد بوده است نگارنده از بابت اشتباهی که صورت پذیرفته خود را مقصر می‌داند و از محضر گرانقدر آیت‌ا... علیرضا اعرافی عذرخواه است و پوزش می‌طلبد و از خواننده محترمی که برای اولین بار اشتباه حقیر را متذکر گردید سپاسگزاری می‌نماید و مناسب می‌داند در این ستون عین مطالب هفته قبل چاپ و منتشر گردد بدان امید که حجت‌الاسلام محمد اعرافی به این نکته پی ببرد که تهمت‌های ناروایی که از بعضی تریبون‌ها و یا از میدان توپخانه تهران به عده‌ای از فرهیختگان اندیشمند نسبت داده می‌شود با آن‌چه که در خطبه‌های نماز جمعه که دین مبین اسلام به جای دو رکعت نماز واجب محسوب نموده، گفته می‌شود باید تفاوتی از زمین تا آسمان بر آن مترتب ‌باشد- به یقین ادامه این روش محبوبیت روحانیت را کاهش می‌دهد و در نهایت برداشت‌های گروهی و جناحی و گاه سلیقه‌ای بویژه که بیان آن مغایر با شرع مقدس اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باشد راه به جایی نخواهد برد و خدای ناکرده چه بسا دینداری را به دین‌گریزی مبدل خواهد کرد. ضمناً سرمقاله این هفته با عنوان «شورا، مقامات روحانی و اجرایی به داد مردم برسید!» در همین صفحه درج گردیده است.
امام جمعه موقت میبد در خطبه‌های نماز جمعه مورخ 11/8/97 میبد گفته است: «...بنده در بهمن ماه سال 95 نیز از همین تریبون نماز جمعه درباره فتنه، سران آن و جریان خطرناک فتنه صحبت کردم و تذکر دادم. امروز متاسفانه می‌بینیم که برخی از آقایان در همین منطقه در مقابل سران فتنه کرنش کرده و افتخار می‌کنند که با افرادی که سردمدار فتنه بوده و خون به دل نظام اسلامی، امت شهید پرور و رهبر معظم انقلاب کردند عکس یادگاری بگیرند. این حرکت متاسفانه ادامه‌دار بوده و برخی آقایان در پی مشروعیت دادن به «باغیان» بر نظام اسلامی و انقلاب هستند... حجت‌الاسلام اعرافی به نمایندگان استان گوشزد کرد: به جای اینکه به دنبال خوشحال کردن کسانی باشید که می‌خواستند دو دستی انقلاب را به آمریکا و استکبار تقدیم کنند باید دغدغه امروز شما در این منطقه کار و تلاش بیشتر، نظارت بر کار مسئولان و قانون‌گذاری خوب در مجلس شورای اسلامی باشد...»
نگارنده این سطور در این شماره از افرادی که حجت‌الاسلام اعرافی از تریبون نمازجمعه به عنوان سران فتنه و باغیان بر نظام معرفی و به دلیل ملاقات برخی از نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی و عکس یادگاری گرفتن آنها اعتراض کرده دفاع نمی‌نماید اما وظیفه می‌داند با توضیحات ارائه شده به شرح زیر از امام جمعه موقت درخواست نماید به پرسش‌های آیینه یزد که در پی خواهد آمد پاسخ دهد تا جهت اطلاع خوانندگان در این ستون درج گردد. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است:
«همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند، رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است... .اصل‏، بر برائت‏ است‏ و هیچکس‏ از نظر قانون‏ مجرم‏ شناخته‏ نمی‏شود، مگر این‏‌که‏ جرم‏ او در دادگاه‏ صالح‏ ثابت‏ گردد... .هتک‏ حرمت‏ و حیثیت‏ کسی‏ که‏ به‏ حکم‏ قانون‏ دستگیر، بازداشت‏، زندانی‏ یا تبعید شده‏، به‏ هر صورت‏ که‏ باشد ممنوع‏ و موجب‏ مجازات‏ است‏.»(1)
«بغی به فتح اول و سکون دوم به معنای ستم کردن، تعدی کردن، تجاوز کردن و «باغی» اسم فاعل به معنای سرکش،‌ نافرمان، گردنکش و جمع آن در فارسی «باغیان» می‌باشد...»(2)
«...باغی اصطلاحی است در فقه امامیه و بر گروهی از مسلمانان که بر امام عادل یا بر گروهی از مسلمانان در حکومت امام عادل شورش کنند و نظام حکومت را به هم ریخته و پیمان بشکنند، گفته می‌شود.
باغی و شورشگر بر امام عادل، مانند محارب با پیامبر(ص) است؛ اما از لحاظ فقهی احکام خاص دارد از جمله این که اگر پشتوانه نداشته باشند که با فرار بدانها ملحق شوند، نباید فراریانشان را کشت و نباید اموالشان را به غنیمت گرفت جز آنچه که در میدان جنگ به جا می‌گذارند و اسیرانشان را نمی‌توان به بردگی گرفت و تصاحب کرد.»(3)
ماده 287 قانون مجازات اسلامی بیان می‌کند: گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند باغی محسوب می‌شود و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می‌گردند.
ماده 288 قانون مجازات اسلامی بیان می‌کند: هرگاه اعضای گروه باغی، قبل از درگیری و استفاده از سلاح، دستگیر شوند، چنانچه سازمان و مرکزیت آن وجود داشته باشد به حبس تعزیری درجه سه و در صورتی که سازمان و مرکزیت آن از بین رفته باشد به حبس تعزیری درجه پنج محکوم می‌شوند.»(4)
با عنایت به موارد زیر مشخص می‌گردد پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) و امامان معصوم صلوات‌ا... علیهم اجمعین جهت صدور حکم قضایی بین افرادی که برای قضاوت به آن بزرگواران مراجعه می‌نمودند از علم غیب استفاده نمی‌کردند و برابر با اسناد، مدارک، شواهد و به اصطلاح بینات ارائه شده در مورد آنان حکم صادر می‌فرمودند «...در قضاوت اسلام بین قوی و ضعیف رئیس و مرئوس، فرمانروا و رعیت، عرب و عجم، سیاه و سفید، فقیر و غنی، و بلکه بین نیکوکار و بدکار فرقی گذاشته نشده است، قانون برای همه آنان یکی و حاکم و محکمه یکی است... از بارزترین مظاهر عدالت و مساوات این است که امیر المؤمنین(ع) در زمان خلافت و حکومت خویش در دادگاه نزد شریح قاضی حضور یافت و در کنار یهودی طرف نزاع خویش نشست... محمدبن مسلم از امام محمد باقر(ع) به روایت از حضرت علی(ع) گفت پیامبر خدا(ص) فرمود: آنگاه که دو نفر برای قضاوت به تو مراجعه کردند، در ارتباط با سخنان اولین نفر قضاوت مکن تا سخنان دیگری را نیز بشنوی، که اگر چنین کنی قضاوت برای تو روشن خواهد شد... امام رضا(ع) از پدران خویش، از علی(ع) روایت نموده که گفت: چون پیامبر خدا(ص) مرا به یمن اعزام نمود، فرمود: آنگاه که محاکمه به نزد تو آوردند به نفع هیچ یک از دو طرف حکم مکن مگر اینکه از دیگری مسأله را جویا شوی. آنگاه امیرالمؤمنین(ع) فرمود: پس از آن هیچ‌گاه من در قضاوت تردید نکردم. از حضرت علی(ع) روایت شده که چون پیامبر(ص) آن حضرت را اعزام نمود فرمود: مردم به زودی از تو می‌خواهند که بین آنان قضاوت کنی، پس هنگامی که دو طرف نزاع آمدند، در مورد هیچ یک قضاوت مکن مگر اینکه سخن دیگری را بشنوی، زیرا این کار به تو فرصت می‌دهد که حق را دریابی... روایت شده است که: امیرالمؤمنین(ع) هرگز اول سخن را نمی‌گرفت بی‌توجه به آخر آن. از امام صادق(ع) نقل شده است که امیرمومنان علی(ع) فرمود: کسی که در مسند خطیر قضاوت نشست باید بین آنان (طرفین دعوی) در اشاره و نگاه و جایگاه نشستن، تساوی را مراعات کند...»(5)
«...در زمان پیامبر گرامی اسلام، دو نفر مخاصمه خویش را درباره اختلافی سخت که‌ بر سر ملک‌ موروثی‌ داشتند‌ در محضر قضای‌ آن حضرت طرح‌ کردند، و‌ با‌ آنکه هیچ‌یک‌ بینه و گواهی بر اثبات ادعای خود نداشتند هر دو ‌در بیان حقانیت خود پافشاری می‌کردند. پیامبر اکرم(ص) چون اصرار آنها را دید فرمود: شما‌ در‌ محضر‌ پیغمبر خدا (دادگاه) در کار مخاصمه‌اید و من مانند شما بشری‌ هستم‌ و‌ ممکن است که یکی از شما در بیان دعوای‌ خود از دیگری تواناتر باشد و بیانش رساتر و من به مقتضای‌ آنچه‌ می‌شنوم‌ در میان‌ شما حکم می‌کنم، پس آگاه باشید! هرگاه من‌ حق یکی از شما‌ را به دیگری دادم، آن دیگری‌ آن را نپذیرد؛ زیرا در این حال من پاره‌ای از آتش دوزخ را در دست او‌ نهاده‌ام‌ که‌ روز قیامت‌ همچون غل و زنجیری به گردن او خواهد بود. متخاصمین از‌ شنیدن‌ این سخن، سخت‌ هراسان شدند و هر دو گریه کردند و هریک با صدای بلند گفت: من از حق‌ خود‌ می‌گذرم‌ و آن را به طرف خویش واگذار می‌کنم، پیامبر(ص) چون این صحنه را مشاهده کرد‌ فرمود: اکنون‌ که‌ کار‌ به این مرحله کشیده است برخیزید و بروید و مورد نزاع را به آیین حق‌ و انصاف‌ قسمت کنید و یکدیگر راحلال کنید، و آنها نیز این‌گونه عمل کردند... قاضی نیز همانند سایر مردم، معصوم‌ نیست و جایزالخطا‌ است‌ و طبیعی است که‌ گاهی در بررسی و تحقیق و نهایتا در رأی، دچار خطا‌ و اشتباه‌ گردد؛ اما به محض اینکه به‌ اشتباه و خطای خود پی برد باید از رأی خود برگردد. کسانی که دارای خصیصه‌ عالی‌ «حق‌پذیری» هستند، پیوسته در برابر حق، نرمش و انعطاف دارند. در مقابل «حق‌پذیری»، «حق‌ناپذیری» قرار دارد که در‌ فرهنگ‌ اسلام به «تعصب‌ ناروا» و «استبداد رأی» تعبیر شده است که‌ آثار ویرانگری‌ در‌ جامعه دارد...»(6)
پرسشی که آقای اعرافی باید بدان پاسخ دهد این که: اولاً سران فتنه و باغیان بر نظام که بعضی از نمایندگان مجلس در استان یزد با آنها عکس یادگاری می‌گیرند چه وقت و کجا به دادگاه صالحه احضار و محاکمه و محکوم شدند؟ ثانیاً اگر محمد اعرافی از طرف جمهوری اسلامی ایران منصب قضاوت دارد در چه زمان و مکان متهمان فوق را محاکمه و حکم صادر نموده است؟ آیا نباید به سخن حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر ناطق نوری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اندیشید که می‌گوید: «مردم در ابتدای انقلاب و زمان امام(ره) با کوپن و جیره زندگی می‌کردند، بمباران می‌شدند و بچه‌های خود را به جبهه می‌فرستادند، اما در عین حال به حضرت امام(ره) و نظام عشق می‌ورزیدند، این عشق از کجا می‌آمد. اما امروز متاسفانه اعتماد مردم به دلیل عملکرد ما کم شده است؛ ما از قبل هم مشکل خارجی داشتیم اما آنها را طی کردیم؛ ما مسائل داخلی داریم...»(7)

مدیرمسئول

پی نوشتها:
1-اصل 20، 107، 37، 39 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
2- صفحه 462 و 554 فرهنگ معین، جلد اول
3- صفحه 477 انتصار، سید مرتضی، قم، انتشارات اسلامی سال 1415 قمری، نقل از «مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، 21/7/90»
4-خبرگزاری میزان، 15/10/96
5- «مبانی فقهی حکومت اسلامی»، حضرت آیت‌ا... العظمی منتظری، ترجمه محمود صلواتی، جلد سوم، صفحه 298 تا 310
6- سازمان قضایی نیروهای مسلح، 9/8/94
7- جماران، 22/5/97