هفته نامه آیینه یزد

آزادسازی گروگان‌های سفارت امریکا در تهران

بیانیه‌ الجزایر به عنوان یکی از مصوبات دولت شهید رجایی، از نخستین تجربه‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران است. این بیانیه که حاصل مذاکرات دولت شهید رجایی درباره آزادی گروگان‌های امریکایی پس از تسخیر لانه جاسوسی امریکاست؛ در مذاکراتی غیرمستقیم با امریکا و با واسطه مقامات الجزایری به دست آمده است. بهزاد نبوی، امضاکننده این توافقنامه در گفت‌وگو با سایت جماران، به بازخوانی زمینه و شرایط و چگونگی امضای این بیانیه پرداخته و برخی از آخرین انتقادات درباره آن را توضیح داده است. وی گفته است: «برخلاف آنچه می‌گویند؛ مذاکرات طولانی نشد؛ دو مرحله‌ای شد... در این سه ماه یک مرحله ما پیشنهاد 23 میلیارد دلار نقد کردیم که مذاکرات متوقف شد؛ در مرحله بعد پیشنهادات جایگزین دنبال شد.» به گفته نبوی «امام برای حل ماجرای گروگان‌ها 4 شرط طرح کرد. مجلس شورای اسلامی کمیسیونی تشکیل داد و تقریباً همین 4 شرط را به صورت یک مصوبه درآورد. این مصوبه نمی‌توانست حکم قانون را داشته باشد. نه مجلس و نه دولت، هیچ کدام در امر گروگانگیری مسئولیتی نداشتند و طبعاً هیچ قانونی نمی‌توانست برای آزادی اتباعی که نگهداری آن‌ها ربطی به دولت نداشت و قانوناً هم نمی‌توانست ربطی به یک دولت قانونی داشته باشد، تکلیفی برعهده دولت بگذارد.» وی درباره پیگیری حضرت امام در این رابطه هم افزوده است: «هر چند روز یکبار حاج احمدآقا از طرف امام به من زنگ می‌زد که چه کار کردید؟ ماجرا تمام شد یا نشد؟ خود امام دوبار شهید رجایی و من را خواست و پیگیر کار بودند. در یکی از دیدارها فرمودند، آقای دکتر یدا... سحابی آمده بود پیش من و گریه می‌کرد که اینها؛ یعنی دولت رجایی نمی‌خواهند ماجرا را حل کنند؛ شما هیأتی را بگذارید که این ماجرا را حل کند...هم شهید رجایی و هم من به ایشان توضیح دادیم که ما معتقد به محاکمه اتباع امریکایی زندانی ولو به شکل سمبلیک بودیم، اما چون شما گفتید و مجلس هم نظر شما را تأیید کرد ما با تمام قوا دنبال حل ماجرا رفتیم.» بهزاد نبوی درباره آزادسازی گروگان‌ها و اینکه گفته می‌شد دولت اینقدر موضوع را کش داد تا کارتر از کاخ سفید برود، توضیح داد: «مرحوم بن یحیی وزیر امور خارجه الجزایر زنگ زد و گفت کارتر می‌گوید؛ اگر ما همین الان پول‌هایی را که می‌توانیم فوری به حساب ایران منتقل کنیم؛ نبوی قول می‌دهد که گروگان‌ها را تا وقتی من در کاخ سفید هستم آزاد کند؟. .. همان روز عصر آنان را به فرودگاه مهرآباد تهران رساندم... هنوز کارتر در کاخ سفید بود که آنها از ایران پرواز کردند و به آلمان رسیدند؛ اما تا به امریکا برسند، ریگان وارد کاخ سفید شده بود.» به گفته وی «امام، دولت و شهید رجایی قویاً مصمم بودند که در زمان کارتر موضوع حل شود و به دوره ریگان کشیده نشود.»